حل اختلافات گمرکی
در بازرگانی خارجی ممکن است افراد (حقیقی و حقوقی) در مراودات تجاری خود با مشکلاتی روبه‌رو شوند که خود به‌تنهایی قادر به حل این مشکلات نباشند. یکی از مهم‌ترین موارد اختلافی در گمرک، اختلاف بین صاحب کالا و گمرک اجرایی است. در این مواقع صاحبان کالا می‌توانند از اشخاص متخصص در هر یک از حوزه‌های اختلافی مشاوره بگیرند.
شرکت بازرگانی بین المللی همراه دژ ایرانیان با داشتن کادری مجرب در زمینه حل اختلافات گمرکی و امور گمرکی می‌توانند در خدمت شما تجار گران‌قدر باشد.
اختلافات گمرکی ناشی از تعرفه
در مرحله بازبینی پس از ترخیص کالا و خروج کالا از گمرک، اگر گمرک تعرفه اظهاری کالا را صحیح نداند یا کالا را قابل طبقه‌بندی در ردیف تعرفه دیگری با مأخذ بالاتر (حقوق ورودی بیشتر) تشخیص دهد، گمرک می‌تواند درخواست کسری کند. گمرک تا حداکثر ظرف ۶ ماه از تاریخ امضا سند ترخیص، مطالبه نامه کسر دریافتی را به صاحب کالا یا نماینده قانونی وی ابلاغ می‌کند. همچنین درصورتی‌که صاحب کالا نیز متوجه شود که مأخذ حقوق ورودی بیشتری پرداخت کرده باشد (به گمرک اضافه پرداختی داده باشد) می‌تواند اعتراض کند و مبلغ را استرداد کند.
اختلاف در تعرفه قبل از ترخیص
پس از اظهار کالا به گمرک در زمان انجام تشریفات گمرکی و در در مرحله ارزیابی، اگر ارزیابان اختلافی را به زیان دولت مشاهده کنند، موظف هستند مشروح اختلاف را در اظهارنامه نوشته و امضا نمایند؛ بلافاصله صورت‌جلسه تخلف حاکی از اختلاف از طرف سرویس ارزیابی تنظیم شده و با اظهارنامه ضمیمه و برای تعیین جریمه به رئیس گمرک ارائه می‌گردد.
بعد از ترخیص کالا از گمرک
این اختلاف زمانی رخ می‌دهد که پس از ترخیص کالا از گمرک در زمان بازبینی، گمرک متوجه شود وجوهی که باید توسط گمرک از صاحب کالا وصول شده باشد کمتر از مقدار تعیین شده باشد. گمرک می‌تواند ظرف تاریخ ۶ ماه مبلغ کسر شده را از صاحب کالا وصول کند.
قبل از ترخیص کالا از گمرک
زمانی که گمرک، در مرحله کارشناسی کالا از لحاظ ارزش، تعرفه یا دیگر موارد بررسی، تشخیص می‌دهد که ارزش کالای اظهاری کمتر از ارزش کالای واقعی است و اسناد و مدارک ارائه شده صاحب کالا مورد قبول واقع نشود.
در صورت اعتراض صاحب کالا به رأی گمرک، می‌توان درخواست رسیدگی به اختلافات گمرکی به گمرک ایران ارائه کرد.
نزول ارزش
یکی از مهم‌ترین اختلاف‌ها بین صاحبان کالا و گمرک، اختلافات ناشی از ارزش کالا است. این اختلاف زمانی رخ می‌دهد که اسنادی که صاحب کالا به گمرک ارائه می‌دهد برای گمرک قابل‌قبول نباشد؛ در این صورت گمرک متوجه می‌شود ارزش کالای اظهاری، کمتر از ارزش کالای واقعی است و وجوهی که وصول آن بر عهده گمرک است به میزان واقعی دریافت نشده‌اند. نزول ارزش در گمرک در دو زمان مشخص می‌شود:
بیش بود ارزش
زمانی که تفاوت نرخ ارز مبادله (ارز دولتی) با ارز آزاد یا ارز نیمایی با ارز آزاد مبلغ قابل‌توجهی باشد و صاحب کالا با استفاده از این تفاوت اقدام به گران‌نمایی یا بیش اظهاری جهت دریافت ارز بیشتر کند، بیش بود ارزش رخ می‌دهد.
بیش بود ارزش اکثراً در کالاهایی با مأخذ پایین اتفاق می‌افتد. هرچند که در اظهار کالای وارداتی با ارزش بالاتر، صاحب کالا باید مبلغ بیشتری به‌عنوان حقوق و عوارض گمرکی به گمرک پرداخت کند؛ ولی به علت اینکه کالا در مأخذ پایین‌تری اظهار شده و به خاطر تفاوت نرخ ارز آزاد و مبادله‌ای، صاحب کالا تمایل زیادی به انجام این تخلف گمرکی دارد.
کسر تخلیه و اضافه تخلیه
از موارد تخلفات گمرکی، کسر تخلیه و اضافه تخلیه است. زمانی که در گمرک مشخص شود تعداد و وزن کالاهای وارداتی به گمرک با تعداد یا وزن کالای اظهارشده، مغایرت دارد و نسبت به اظهارنامه اجمالی (فهرست کل بار) کم یا زیاد شده است، در این صورت شامل قانون کسر تخلیه یا اضافه تخلیه می‌شود.
درصورتی‌که گمرک به «اضافه تخلیه» در کالاهای وارداتی تشخیص بدهد به ضبط کالاهای اضافه اکتفا می‌کند. البته در مورد کسر تخلیه، طبق ماده ۱۱۰ این قانون، به اخذ جریمه انتظامی اقدام می‌شود.
کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی
مرجع رسیدگی به اختلافات گمرکی (در تشخیص تعرفه، ارزش کالا، جریمه‌ها به‌غیر از موارد قاچاق گمرکی، قوه قهریه و مقررات گمرکی) کمیسیون حل اختلافات گمرکی است این کمیسیون مرکب از اشخاص زیر است:
الف) چهار نفر عضو اصلی از کارمندان گمرک ایران
ب) دو نفر عضو اصلی از کارمندان وزارت صمت
پ) دو نفر عضو اصلی از کارمندان وزارت امور اقتصادی و دارایی
ت) یک نفر عضو اصلی به‌عنوان نماینده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران
ث) یک نفر عضو اصلی به‌عنوان نماینده اتاق تعاون
در صورت اختلاف بین صاحب کالا و کارشناس گمرک اجرایی (اختلاف‌نظر در تعرفه یا ارزش کالا) طرفین می‌توانند جهت بررسی اظهارنامه اختلافی را به دفتر ارزش یا دفتر تعرفه ارجاع دهند. پرونده فوق در دفتر گمرک ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت متقاعدکردن و حل اختلاف پرونده، در دفتر مربوطه مختومه می‌گردد.
درصورتی‌که نتیجه بررسی گمرک ایران مورد تأیید صاحب کالا و کارشناس مربوطه نباشد پرونده به کمسیون حل اختلافات گمرکی (بدوی) ارجاع داده می‌شود.
درصورتی‌که نتیجه کمسیون بدوی هم مورد تأیید صاحب کالا نباشد، صاحب کالا می‌تواند از گمرک ایران تقاضا کند پرونده خود را برای بررسی بیشتر به کمسیون تجدیدنظر ارجاع دهد. زمانی که برای صاحب کالا رضایت کامل از رأی کمسیون تجدیدنظر حاصل نگردد، صاحب کالا می‌تواند درخواست رسیدگی به دیوان عدالت اداری بدهد. رأی دیوان اداری برای طرفین لازم‌الاجرا است.
مثال حل اختلاف گمرکی
شرکت ف.ر شرکتی معتبر تولیدی در استان خراسان رضوی، فعال و مورد تأیید اتاق بازرگانی ایران و همچنین دارای سابقه واردات و قراردادهای دولتی است. این شرکت در سال ۱۳۹۹ پرونده گمرکی خود را به کارشناسان شرکت همراه دژ ایرانیان واگذار کرده است.
موضوع پرونده: این شرکت اقدام به واردات رم و هارد سرور از کشور چین از طریق گمرک شهید رجایی کرده است که در گمرک شهید رجایی توسط کارشناس مجازی ارزش اظهار شده به استناد شناسه‌های موجود در بانک اطلاعات ارزش، مورد قبول واقع نشده و گران‌نمایی تشخیص داد. (طبق ماده ۱۴ قانون امور گمرکی، ارزش گمرکی کالای ورودی عبارت است از بهای خرید کالا در مبدأ به‌اضافه هزینه بیمه و حمل‌ونقل (CIF) به‌اضافه سایر هزینه‌هایی که به آن کالا تا ورود به اولین دفتر گمرکی تعلق می‌گیرد که ازروی سیاهه خرید و سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا تعیین می‌شود و بر اساس نرخ ارز اعلام شده توسط بانک مرکزی در روز اظهار است).
با اعتراض صاحب کالا پرونده به دفتر ارزش گمرک ایران ارجاع داده شد، متأسفانه صاحب کالا به دلیل نداشتن اطلاعات کافی از قوانین گمرکی در دفتر ارزش گمرک ایران موفق به مجاب کردن کارشناسان گمرک ایران در مورد ارزش کالای خود نشده بود.
سپس این شرکت تصمیم گرفت برای دفاع از حقوق خود، پرونده اختلافی را به کارشناسان امور گمرکی که دارای تخصص و تجربه کافی در این زمینه هستند واگذار کند. کارشناسان با مطرح‌کردن موضوع اختلاف در کمیسیون حل اختلافات گمرکی و استناد به موارد قانونی امور گمرکی و شناسه‌های مورد قبول کالا موفق به اخذ رأی ۱۰۰% گردید.
یکی از انواع اختلافات گمرکی ناشی از ارزش (نزول و بیش بود ارزش در واردات) است. کارشناسان متخصص امور گمرکی با آگاهی و اشراف به مفاد قانونی مربوطه، قادر به ارائه مشاوره و همچنین اقدام جهت حل مشکلات گمرکی بازرگانان در زمینه‌های مختلف ترخیص وارداتی و صادراتی، ترانزیت و غیره هستند.
در اکثر مواقع، افرادی که در حوزه‌های تخصصی با مسائلی روبرو می‌شوند که به هر دلیلی قادر به حل‌وفصل آن نیستند، بهتر است از مبادی اصلی و تخصصی کمک بگیرند.