همواره انواع مختلفی از مواد شیمیایی در صنایع و کارخانه‌ها به‌عنوان ماده اولیه برای تولید محصولات مختلف استفاده می‌شود و این یعنی اهمیت مواد شیمیایی در توسعه و بقای کارخانه‌های تولیدی بسیار بالا است. ایران به علت بهره‌مندی از معادن و داشتن میدان‌های نفت و گاز، ظرفیت زیادی در امر تولید و صادرات مواد شیمیایی به جهان دارد. البته مواد شیمیایی بسیاری نیز وجود دارند که از خارج کشور به ایران وارد می‌شوند به همین علت نحوه‌ی حمل مواد شیمیایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
کالای خطرناک چیست؟
کالای خطرناک در حمل و نقل بین‌المللی به کالایی گفته می‌شود که برای وسیله نقلیه، اموال و محیط‌زیست خطر دارند؛ یکی از مهم‌ترین بحث‌ها درباره مواد شیمیایی این است که این مواد چگونه حمل و نگهداری می‌شوند. چون بسیاری از این مواد برای انسان‌ها و محیط‌زیست خطرناک هستند و شرایط خاصی برای حمل و نگهداری آنها نیاز است. حمل‌ونقل مواد شیمیایی خطرناک می‌تواند خطراتی جدی برای مردم، جوامع و محیط‌زیست ایجاد کند. قبل از هر چیز باید با تعریف ماده‌ی خطرناک آشنا شویم تا بتوانیم آنها را به‌درستی بشناسیم و دسته‌بندی کنیم.
ماده‌ای به‌عنوان ماده‌ی خطرناک تعریف می‌شود که دارای یک یا چند ویژگی زیر باشد:
- قابل اشتعال باشد و به‌سرعت آتش می‌گیرد.
- خورنده (مایل به ایجاد خوردگی): تعریف خوردگی عبارت است از تخریب تدریجی. مواد یا خواص در اثر واکنش با محیط آنها.
- ماده سمی که اثراتی بر سلامتی داشته باشد.
- ماده‌ای که تمایل به واکنش شیمیایی داشته باشد.
بیشتر بدانید: حمل و نقل LCL [بهترین نوع حمل برای خرده بار]
انواع کالاهای شیمیایی خطرناک
برای شناخت دقیق‌تر و بررسی ماده‌ی خطرناک می‌توانید به سایت وزارت صمت مراجعه کنید. حمل کالای خطرناک مستلزم رعایت نکاتی است و بایستی توسط شرکت‌های حمل‌کننده دارای مجوز صورت گیرد. در ابتدا باید با انواع این کالاها آشنا شویم که عبارت‌اند از:
مواد منفجره
مواد منفجره، به مواد مایع و جامدی گفته می‌شود که قادر هستند از طریق واکنش‌های شیمیایی با تولید گاز، دما، سرعت و فشار، به محیط آسیب وارد کنند. پست بین‌المللی، قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای حمل‌ونقل این دسته از کالاها در نظر گرفته است.
گازها
حمل انواع گاز از قبیل گازهای قابل اشتعال، غیر قابل اشتعال، غیرسمی و سمی یا خورنده، جزو حمل کالاهای خطرناک به شمار می‌روند.
مایعات قابل اشتعال
شامل هر مایع قابل‌اشتعالی است که نقطه اشتعال بخارهای آن 60 درجه سانتی‌گراد یا کمتر باشد.
این مواد، به دودسته تقسیم می‌شوند:
مایعات آتش‌زا (مانند بنزین)
مایعات قابل احتراق (مانند گازوئیل)
جامدات اشتعال‌زا
این جامدات، موادی هستند که به‌راحتی باعث آتش‌سوزی می‌شوند. کبریت و گوگرد از جمله این مواد هستند.
اکسید کننده‌ها و پراکسیدهای آلی
اکسیدکننده‌ها موادی هستند که به‌راحتی از خود اکسیژن آزاد می‌کنند و کمک به آسان آتش‌گرفتن سایر مواد می‌کنند. پراکسیدهای آلی نیز موادی جامد یا مایع هستند که با شعله خارجی مشتعل شده و به‌راحتی می‌سوزند.
مواد سمی و عفونی
برخی از گازها، از نظر شیمیایی یا فیزیولوژیک خنثی (بی اثر) هستند و باوجوداینکه غیرسمی هستند، مقدار زیاد آنها می‌تواند باعث خفگی شود. بسیاری از گازهای این کلاس، در تراکم پایین تأثیر مخرب دارند و ممکن است در مجاورت آتش بسیار سمی شوند. از ویژگی‌های این دسته، می‌توان به آتش‌زا بودن، سوزاننده و مسموم‌کننده اشاره کرد.
مواد خورنده
خورنده‌ها، در اثر نشت و تماس با سایر مواد باعث صدمه به سایر کالاها و حتی وسایل حمل می‌شوند. این مواد، در صورت تماس با بافت‌های زنده از طریق فعل‌وانفعالات شیمیایی، به آنها آسیب می‌رسانند. تماس پوستی، بلعیدن یا استنشاق بخار این‌گونه مواد، باعث ایجاد مسمومیت خواهد شد.
برخی از آنها قادرند از طریق پوست به داخل بدن نفوذ کنند. برخی از آنها نیز، در مجاورت آب یا سایر مواد آلی مانند چوب، کاغذ، فیبر تولید گرما می‌کنند.
باتوجه‌به کلیه‌ی نکات گفته شده درباره‌ی کالاهای خطرناک بهتر است نکات مهمی را در مورد حمل این مواد بررسی کنیم.
مواد شیمیایی به روش‌های مختلفی از جمله زمینی و هوایی حمل می‌شوند. حمل‌ونقل دریایی برای جابه‌جایی این کالاها جزء مهم‌ترین روش‌هاست اما باید بدانید که روش‌های هوایی نیز کاربرد خود را دارند که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
حمل‌ونقل هوایی مواد شیمیایی
همان‌طور که می‌دانید حمل‌ونقل هوایی بین‌المللی سریع‌ترین روش برای حمل بار به خارج از کشور است. مدت‌زمان حمل بار برای بسیاری از کالای خطرناک عاملی مهم و حیاتی است، برای حمل این گروه از کالاها لازم است از حمل هوایی استفاده شود. از طرفی در برخی از مناطق حمل هوایی تنها راه دسترسی است.
باتوجه‌به ویژگی‌های حمل‌ونقل هوایی از نظر تغییرات فشار و دما و لرزش‌های هواپیما در زمان حمل بار، برای به‌حداقل‌رساندن و حذف هرگونه خطر، برای حمل کالای خطرناک به‌صورت هوایی لازم است اقدامات احتیاطی و نکاتی موردتوجه قرار گیرد.
حمل‌ونقل زمینی مواد شیمیایی
در حمل‌ونقل زمینی، مواد شیمیایی از طریق شبکه جاده‌ای یا ریلی جابه‌جا می‌شود. در ترانزیت جاده‌ای، باربری با کامیون‌های مجهز انجام می‌شود. در روش حمل‌ونقل زمینی هم واگن‌های باری محموله را منتقل می‌کنند. حمل‌ونقل زمینی مواد شیمیایی روشی مناسب برای یا ارسال بار به کشورهای همسایه یا داخل ایران است.
حمل‌ونقل دریایی مواد شیمیایی
حمل دریایی نسبت به بقیه روش‌ها ارزان‌تر بوده و به همین دلیل صاحبان کالا و شرکت‌های تجاری ترجیح می‌دهند کالای خود را از طریق مسیرهای آبی حمل کنند. می‌توان گفت بیش‌ترین حجم تجارت و حمل‌ونقل از طریق دریا و آب‌های آزاد انجام می‌شود. این روش حمل‌ونقل برای مواد شیمیایی بسیار موردتوجه قرار دارد.
نکته مهم در حمل‌ونقل مواد شیمیایی
رانندگانی که مواد شیمیایی خطرناک را حمل می‌کنند. معمولاً باید برای ایمنی راننده و هرکسی که ممکن است در مسیر خود با آنها مواجه شوند. آموزش ایمنی خاصی برای مواد شیمیایی مورد مراقبت خود داشته باشند. برای محموله‌های بزرگ یا پیچیده مواد شیمیایی، اغلب توصیه می‌شود از یک شرکت حمل‌ونقل مواد شیمیایی حرفه‌ای با رانندگانی استفاده کنید که هم آموزش و هم تجهیزات لازم برای رسیدگی صحیح به نشت مواد شیمیایی در صورت بروز حادثه را داشته باشند. علاوه بر این، رانندگان حرفه‌ای حمل‌ونقل شیمیایی اغلب آموزش و دانش بیشتری در برنامه‌ریزی مسیرها برای ایمنی و تجربه بهینه برای کار سریع و کارآمد و درعین‌حال رعایت پروتکل‌های ایمنی مناسب دارند.
هزینه ارسال مواد شیمیایی به مراکز تجاری ایران و جهان
یکی از دغدغه‌های مهم شرکت‌های فعال در زمینه صادرات و واردات مواد شیمیایی، هزینه حمل‌ونقل است. مخارج باربری روی میزان درآمد واحدها تأثیر می‌گذارد. نرخ حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی به عوامل مختلفی وابسته است. مواد شیمیایی معمولاً درون محفظه‌های خاصی حمل می‌شوند. حجم، وزن و ابعاد مواد روی قیمت خدمات تأثیر دارد. نوع و هزینه سوخت وسیله حامل را نیز نباید از یاد برد. هزینه‌های بارگیری و تخلیه در مبدأ و مقصد، مسافت بین مبدأ و مقصد، نرخ ارز و ارزش کالا، سایر فاکتورهای مؤثر روی هزینه ارسال بار هستند.
سخن پایانی
شرکت بازرگانی بین‌المللی همراه دژ با بهره‌گیری از تیم‌های متخصص لجستیکی در کشورهای چین، امارات متحده عربی و ایران کالاهای وارداتی و صادراتی را با بالاترین کیفیت و کوتاه‌ترین زمان به روش هوایی حمل می‌کند؛ لذا در صورت نیاز به حمل کالاهای شیمیایی و خطرناک از طریق حمل هوایی می‌توانید با کارشناسان ما در همراه دژ تماس بگیرید و با خاطرآسوده بارهای تجاری و ارزشمند خود را به ما بسپارید.
سؤالات متداول
راه‌های متعددی وجود دارد؛ اما اینکه کدام بهترین است بستگی به فاکتورهای مهمی دارد از میزان بودجه تا مسافت گرفته همگی در تعیین بهترین راه مؤثرند.
در بین روش‌های حمل‌ونقل هرکدام خطرات خود را دارند؛ اما مقررات و ریسک حمل‌ونقل هوایی در این مورد بیشتر است که با استفاده از متخصصان می‌توان ریسک آن را کاهش داد.
در هر نوع حمل‌ونقل آیین‌نامه‌های اجرایی وجود دارند که باید به طور دقیق مطالعه شوند که قوانین حمل مواد شیمیایی را شرح داده و آگاهی نسبت به آنها نیاز است.