حملونقل هوایی یکی از روش‌های مهم حمل و نقل داخلی و بین المللی است که علاوه بر جا به جایی مسافران برای ترانزیت کالا نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر قصد حمل کالای باارزشی مانند طلا یا اسکناس را دارید مطمئن‌ترین و ایمن‌ترین راه برای حمل آن‌ها روش حملونقل هوایی است. در حملونقل باتوجه‌به نوع کالا می‌توان از روش‌های مختلفی برای حمل کالاها استفاده کرد. در بین روش‌های حملونقل بین‌المللی، از جمله حملونقل ریلی و هوایی این روش هوایی است که همیشه مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. اما، این روش تنها محدود به جابه‌جایی مسافر نیست و خیلی از کالاها از طریق آن ترانزیت می‌شوند. در ادامه این مقاله با مزایا و معایب حمل و نقل هوایی آشنا خواهیم شد.
انواع حملونقل هوایی
در حملونقل هوایی از روش‌های نوین جهت راحتی مسافران استفاده می‌شود و این امر لزوم توجه بیشتر به این روش ترانزیت را در کشور ضروری می‌کند. متأسفانه، به دلیل تحریم‌های بین‌المللی بسیاری از خریدهای شرکت‌های هواپیمایی ایران از کمپانی‌های غول‌پیکر هواپیماسازی بلوکه شده و امکان واردات آن‌ها به کشور نیست. اما باز هم شرکت‌های مسافربری و ترانزیت کشور با تدابیر خود توانسته‌اند نیازهای جامعه را تا حد زیادی برطرف کنند. به طور کلی، حمل و نقل هوایی همواره بسته به نوع کالا و سلیقه مسافران روش‌های مختلفی را برای آن‌ها در نظر می‌گیرد. در ادامه این مطلب قصد داریم به مزایا و معایب حمل و نقل هوایی و چالش‌ها و مشکلات در این مسیر بپردازیم.
نوع ترانزیت بر چه اساس تعیین می‌شود؟
در واقع نوع ترانزیت هوایی بر اساس سه فاکتور مهم حجم کالا، زمان تحویل و قیمت تعیین می‌شود. البته هیچ‌کدام نسبت به دیگری برتری ندارند؛ اما، می‌توان گفت که هرکدام بسته به نیاز افراد کاربرد داشته و امکان سهولت در جابه‌جایی کالا یا مسافر را فراهم می‌کند. در اصل، باید با مطلع بودن از خصوصیات این روش‌ها بهترین گزینه را برای حملونقل کالاهای خود انتخاب کرد.علاوه بر ویژگی‌های حملونقل باید هزینه‌ها، ارزش کالای حمل شده و همچنین سایز و وزن آن‌ها را مورد ارزیابی قرارداد؛ به‌گونه‌ای که اگر کالای موردنظر طلا یا اسکناس است، باید ایمن‌ترین روش حمل‌هوایی را برگزید. در ادامه به چند روش اصلی انواع حمل و نقل هوایی اشاره کرده و اطلاعاتی در این خصوص در اختیار شما قرار می‌دهیم.
1_ پرواز چارتر (هم مسافران هم کالا)
زمانی که تمام صندلی‌های یک هواپیما به طور یکجا در اختیار یک شرکت هواپیمایی قرار گیرد، به آن پرواز چارتر گفته می‌شود. به‌عنوان‌مثال، زمانی که آژانس هواپیمایی یک مسیر پروازی مثلاً ایران – توکیو را برای مدت مشخصی چارتر کند، به آن پرواز چارتر ایران – توکیو گفته می‌شود. این پروازها معمولاً برای مسیرهای پرتردد به کار برده می‌شود تا امکان رزرو بلیت در هر زمان میسر باشد. این روش از حملونقل، کوتاه‌ترین مسیرها را برای رفت‌وآمد انتخاب می‌کند تا در ترافیک هوایی گیر نیفتد. البته، تنها آژانس‌های خصوصی و گردشگری از پرواز چارتر استفاده نمی‌کنند، بلکه ارگان‌ها، باشگاه‌های ورزشی، نهادهای دولتی، اداره‌ها و غیره نیز برای تعداد زیادی از پرسنل خود از این پروازها رزرو می‌کنند. از مهم‌ترین مزایای روش چارتر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- صرفه‌جویی در هزینه‌ها
- مسیر کوتاه‌تر نسبت به سایر انواع روش حملونقل هوایی
- امکان رزرو گروهی
- امکان رزرو مدت‌دار؛ مثلاً چند ماه
- دربست اجاره کردن هواپیما برای مدت‌زمان مشخص
2_ پرواز سیستمی (مخصوص مسافران)
تفاوت اصلی پرواز سیستمی با پرواز چارتر در برنامه زمانی، هزینه بلیت و شرایط سنی است؛ به‌گونه‌ای که در پرواز سیستمی برنامه و هزینه پروازها در طول ماه مشخص بوده و امکان تغییر آن توسط مسافران وجود دارد. به‌عنوان‌مثال، شما می‌توانید از چند ماه قبل با پرداخت هزینه اقدام به رزرو بلیت استانبول کنید و بعداً بنا به دلایل شخصی زمان یا تاریخ سفر خود را جابهجا کنید. اما، در روش چارتر این امکان میسر نبوده و امکان تغییر تاریخ و ساعت پرواز وجود ندارد.
هزینه بلیت نیز یکی دیگر از تفاوت‌های اصلی بین پرواز سیستمی و چارتر است. معمولاً، هزینه رزرو بلیت در انواع حملونقل هوایی بسته به امکانات پرواز متغیر بوده و قبل از سفر باید به آن توجه کرد. نکته‌ای که در مورد بلیت‌های سیستمی وجود دارد این است که هر چه دیرتر اقدام به خرید آن کنید، قیمت بلیت گران‌تر می‌شود. اما، در مورد بلیت‌های چارتر قضیه فرق کرده و قیمت آن‌ها به‌مراتب از بلیت‌های سیستمی ارزان‌تر است. چراکه تعداد زیادی از بلیت‌ها به طور عمده توسط یک شرکت هواپیمایی خریداری شده و برای رقابت با سایر آژانس‌ها آن را ارزان می‌فروشد.
تفاوت بعدی بین پرواز چارتر و سیستمی تعیین قیمت بر اساس شرایط سنی است؛ به‌گونه‌ای که قیمت بلیت‌ها برای گروه‌های سنی کودکان، نوزادان، بزرگسالان و نوجوانان متفاوت است. مثلاً کمترین قیمت بلیت مختص به نوزادان و کودکان بوده و گران‌ترین آن مختص به بزرگسالان است. اما، در پرواز چارتر تنها بهای بلیت نوزادان زیر 2 سال ارزان‌تر است.
3_ پرواز بازرگانی
یکی دیگر از انواع حملونقل هوایی روش ترانزیت بازرگانی است. در این روش تنها کالاها جابهجا می‌شوند، البته حمل آن‌ها دارای قواعد و اصولی خاصی است که توسط شرکت هواپیمایی ایران و همچنین شرکت هواپیمایی بین‌المللی تعیین می‌گردد. حملونقل کالا به دو روش کارگو و فریت انجام می‌شود که روش نخست مقرون‌به‌صرفه‌تر است. در روش فریت نیز مربوط به حمل کالاهای مسافران است که قصد سفرهای طولانی‌مدت را دارند و تجاری نمی‌باشد. به همین منظور باید از هواپیماهایی استفاده کنند که امکان حمل بار آن‌ها را به این روش داشته باشند. معمولاً، اکثر هواپیماهای مسافربری قابلیت حمل کالا به‌صورت فریت را دارند و از این بابت جای نگرانی وجود ندارد.
مهم‌ترین روش‌های حمل کالا در حملونقل هوایی
به‌طورکلی، کالاها به دو روش عمومی و ویژه از طریق هواپیما ترانزیت می‌شوند. کالاهای عمومی همان‌طور که از نامشان پیداست از ارزش نسبتاً کمی برخوردار بوده و حمل آن‌ها بسیار ساده است. کالاهایی نظیر لوازم الکترونیکی شامل این روش شده که حدود 40 درصد از کل حملونقل هوایی در سطح بین‌الملل را در بر می‌گیرد.
در آن سو، حمل محموله ویژه شامل کالاهایی چون حیوانات، طلا، مواد شیمیایی خطرناک، غذاهای دریایی، دارو، فلزات گران‌بها و غیره می‌شود. این محموله‌ها نیز شامل خدماتی می‌شوند که مهم‌ترین آن عبارت‌اند از:
- سرویس ارسال درب به درب
- امنیت بالا در جابه‌جایی کالا نسبت به سایر انواع روش حملونقل هوایی
- ارائه سرویس فرودگاه به فرودگاه
- ارسال سریع کالا طبق استانداردهای بین‌المللی
- پرداخت وجه از طریق دستگاه پوز و غیره
انواع محموله‌های ارسالی با هواپیما
حملونقل کالا از طریق هواپیما به 6 دسته تقسیم می‌شود، البته هرکدام آن‌ها شامل قوانین ارسالی خاص خود هستند:
۱_ حملونقل هوایی بارهای معمولی
محموله‌هایی که برای حمل آن‌ها هیچ محدودیت خاصی وجود ندارد در دسته‌ی بارهای معمولی قرار می‌گیرند. این محموله‌ها دارای شرایط خاصی برای حملونقل نیستند و خطری هنگام جابه‌جایی کالا برای هواپیما ایجاد نمی‌کنند. مانند پاکت‌ها، اوراق، کتاب و نشریات، لوازم شخصی به‌جز لوازم‌آرایش و عطریات، لوازم منزل به‌جز شکستنی‌ها، محصولات پلاستیکی کارخانه‌ها، صنایع‌دستی، فرش، لوازم الکتریکی و برقی مانند تلویزیون، کامپیوتر غیره و بسیاری از لوازم و اشیا دیگر که برحسب مورد در این گروه قرار می‌گیرند.
۲_ حملونقل هوایی بارهای فاسدشدنی
محموله‌هایی که برای حمل شرایط خاصی نیازد دارند و در صورت عدم ایجاد آن شرایط، امکان خراب‌شدن و فاسدشدن آن‌ها است؛ لذا باید برای حمل این‌گونه کالاها هواپیمای مناسب با شرایط و مقررات خاص و فضای لازم در انبار هواپیما پیش‌بینی و رزرو شود. این کالاها عبارت‌اند از: کلیه محصولات کشاورزی از قبیل میوه‌وتره‌بار برحسب میزان فسادپذیری آن‌ها، محصولات لبنی برحسب ماهیت آن‌ها – داروهای فاسدشدنی که مراقبت خاص نیاز دارند و باید در درجات سرمایش معین نگهداری شوند.
۳_ بارهای حجمی و سبک
به مرسولاتی که حجم آن‌ها از وزنشان بیشتر است بارهای حجمی و سبک می‌گویند. برای اینکه بارهای حجمی را تشخیص دهیم باید طول و عرض و ارتفاع را برحسب سانتی‌متر در هم ضرب نموده و حاصل‌ضرب را در عدد ثابت ۶۰۰۰ تقسیم نماییم عدد به‌دست‌آمده را با وزن اصلی بار مقایسه می‌نماییم عدد بزرگ‌تر وزن حجمی است که مبنای محاسبه خواهد بود.
۴-حملونقل هوایی بارهای خطرناک
به بارهایی گفته می‌شود که حتماً باید برای حمل آن‌ها شرایط خاصی ازنظر بسته‌بندی و مقدار مجاز بر اساس مقررات کتاب کالای خطرناک که توسط سازمان بین‌المللی تدوین گردیده پذیرش و ارسال گردند. این کالاها در ۹ گروه طبقه‌بندی‌شده‌اند که هرکدام مقررات خاصی دارند که در اینجا فقط نام‌برده می‌شوند.
- مواد منفجره
- گازهای قابل اشتعال
- مایعات قابل اشتعال
- اجسام قابل اشتعال
- مواد اکسیدکننده
- مواد مسری
- اسیدها
- مواد رادیواکتیو
- مواد متفرقه دیگر مانند: مغناطیس، باطری، محصولات پلیمری، یخ خشک
۵-حملونقل هوایی اجساد
یکی دیگر از اقلام ارسالی از طریق حملونقل هوایی جسد انسان است که در پروازهای داخلی و خارجی انجام می‌شود. بر اساس هماهنگی لازم طی سال‌های گذشته بین شرکت‌های هواپیمایی و این سازمان شرایط نسبتاً خوبی در حال حاضر به وجود آمده که برای حمل اجساد مدارک لازم ازجمله جواز دفن و جواز حمل با هواپیما از سوی سازمان بهشت‌زهرا صادر و به شرکت‌های هواپیمایی معرفی می‌شوند که پس از مراجعه ۲ ساعت قبل از پرواز و چک کلیه مدارک نسبت به صدور بارنامه و ارسال اقدام می‌گردد.
۶-حملونقل هوایی حیوانات زنده
حمل حیوانات زنده نیز مانند سایر محمولات از طریق هواپیما انجام می‌شوند که در پروازهای داخلی شامل – سگ – گربه – پرندگان و دیگر حیوانات اهلی و خانگی هستند. قبل از مراجعه فرستندگان این‌گونه حیوانات به فرودگاه ایجاب می‌نماید حتماً حیوان موردنظر ازنظر بهداشتی مورد معاینه پزشک متخصص حیوانات قرارگرفتن و گواهی سلامت دریافت دارد سپس با تهیه قفس مناسب برحسب نوع حیوان با هماهنگی قبلی به پایانه بار مراجعه می‌نمایند.
مزایای حملونقل هوایی
از مزایای حملونقل کالا به این روش می‌توان 2 مورد زیر را نام برد:
- مهم‌ترین عامل حمل از طریق هواپیما سرعت آن است که نسبت به حملونقل زمینی بسیار سریع‌تر است و آن را از دیگر روش‌های حملونقل متمایز کرده است.
- از دیگر مزیت‌هایی که این روش نسبت به بقیه روش‌ها دارد می‌توان به ایمنی بیشتر آن اشاره کرد. مرسوله در داخل هواپیما آسیب چندانی به آن وارد نمی‌شود و ارسال هوایی آن احتمال آسیب‌دیدگی کالا را به حداقل ممکن می‌رساند.
معایب حملونقل هوایی
- بزرگ‌ترین مشکل این روش، هزینه‌ی بالایی است که نسبت به بقیه روش‌ها دارد که به همین دلیل خیلی از مردم روش‌های دیگر را ترجیح می‌دهند. اگر از پس مخارج این روش برمی‌آیید، این نوع بهترین گزینه برای شماست.
- دیگر مشکلی که این روش دارد این است که با هواپیما نمی‌شود هر نوع کالایی را پست کرد. معمولاً کالاهایی با ابعاد متوسط و با حجمی سبک از طریق هواپیما قابل‌حمل هستند و برای مرسولاتی از مدل‌های دیگر بیشتر از حملونقل زمینی و یا دریایی استفاده می‌شود.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم تا به‌تمامی نکاتی که برای حملونقل هوایی به آن نیاز دارید بپردازیم. همچنین به بررسی انواع حملونقل هوایی پرداختیم تا در صورت هرگونه اقدام برای حملونقل هوایی بتوانید مطمئن‌تر گام بردارید. شرکت حمل و نقل بین المللی همراه دژ در تمامی مراحل خدمات حمل هوایی همراه شماست.
سوالات متداول
سرعت بالا، دسترسی به مناطق دوردست، کاهش هزینه و زمان حمل و نقل، افزایش امنیت بارها و مسافران جزء مهم‌ترین مزایای حملونقل هوایی به شمار می‌روند.
هزینه بالا، آلودگی هوا، نیاز به فضای بالا، تحمل شرایط آب و هوای جزء معایب مهم حملونقل هستند.
بارهای سنگین و حجیم، بارهای حساس به زمان، بارهای با ارزش بالا، بارهای نظامی را می‌توان از طریق حملونقل هوایی جابهجا کرد.