چگونگی تعیین مسیر گمرکی کالاها

تعیین مسیر گمرکی فرآیند کلیدی در ترخیص کالاهای وارداتی و صادراتی است که توسط سازمان گمرک انجام می‌شود. تعیین مسیر گمرکی، به فرآیند طبقه‌بندی کالاها به دسته‌های مختلف (سبز، زرد و قرمز) اشاره دارد که بر اساس ریسک و احتمال نیاز به مجوزها انجام می‌شود. باتوجه‌به کمبود منابع و عدم امکان بررسی فیزیکی تمامی محموله‌ها، گمرک از ماژول سلکتیو برای مدیریت ریسک استفاده می‌کند. این ماژول بر اساس معیارهای خاصی که توسط سازمان گمرک تعیین شده، مسیرهای گمرکی را مشخص می‌کند. به‌این‌ترتیب گمرک باتوجه‌به محدودیت منابع و حجم بالای کالاهای ورودی، به‌جای بازرسی فیزیکی تمامی محموله‌ها، بر روی کالاهایی که احتمال تقلب در آن‌ها بیشتر است، تمرکز می‌کند.

اما چه عواملی در تعیین مسیر گمرکی تأثیرگذارند؟ و مسیر گمرکی چه نقشی در جلوگیری از واردات کالاهای غیرمجاز ایفا می‌کند؟ باتوجه‌به اهمیت این موضوع، در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر مراحل و نحوه تعیین مسیر گمرکی خواهیم پرداخت و به سؤالات کلیدی فوق پاسخ خواهیم داد.

مسیر گمرکی چیست؟

مسیرگمرکی به‌عنوان یک ابزار نظارتی و کنترلی عمل می‌کند که کالاها هنگام ورود به گمرک باید از آن عبور کنند. این مسیرها به‌منظور مدیریت و کنترل دقیق‌تر کالاها تعیین شده‌اند تا اطمینان حاصل شود که تمامی مقررات و قوانین گمرکی رعایت می‌شود. تعیین مسیر گمرکی از مهم‌ترین مراحل ترخیص کالا از گمرک است. زمانی که کالا به گمرک وارد می‌شود، کارشناسان گمرک باتوجه‌به نوع و مشخصات کالا، اطلاعات ارائه شده و ریسک‌های مربوط به آن، کالا را در یکی از مسیرهای مشخص قرار می‌دهند. این تعیین مسیر بر اساس دستورالعمل‌های دقیق و استانداردهای خاص انجام می‌شود که هدف اصلی آن جلوگیری از تخلفات است.

قوانین تعیین مسیر گمرکی

تعیین مسیر گمرکی بر اساس مجموعه‌ای از قوانین و معیارها انجام می‌شود. این مسیرها به طور عمده بر اساس تعرفه‌های ممنوع و مشروط کالاها شکل می‌گیرند و به نوع کالا و شرایط خاص آن وابسته‌اند.

اولین عامل مؤثر در تعیین مسیر، نوع کالا است. کالاهای نو و مستعمل می‌توانند مسیرهای مختلفی را انتخاب کنند که هر یک نیاز به بررسی‌های متفاوت دارند. همچنین، نوع معامله، مانند معاملات بدون انتقال ارز، می‌تواند تأثیر زیادی در این فرآیند داشته باشد.

علاوه بر این، ارزش کالا نیز معیاری مهم در تعیین مسیر گمرکی است. کالاهایی که ارزش آن‌ها بیش از یک مقدار مشخص است، ممکن است به مسیرهای خاصی اختصاص یابند که نیازمند ارزیابی دقیق‌تری هستند. همچنین، کالاهایی که از کشورهای با ریسک بالا وارد می‌شوند، ممکن است به‌عنوان مسیرهای خاص در نظر گرفته شوند و نیازمند بازرسی‌های بیشتری باشند.

اسم صاحب کالا نیز یکی دیگر از جنبه‌های مهم در تعیین مسیر گمرکی است. برخی مسیرها بر اساس سابقه و اعتبار صاحب کالا مشخص می‌شوند، به‌طوری‌که افرادی با سابقه مثبت در ترخیص کالا، احتمال بیشتری برای قرارگیری در مسیرهای آسان‌تر خواهند داشت.

در نهایت، سطح ریسک اظهارنامه‌ها نیز نقشی کلیدی در فرآیند تعیین مسیر ایفا می‌کند. این سطوح ریسک، که به مسیرهای زرد، قرمز و سبز تقسیم‌بندی می‌شوند، بر اساس وضعیت کالا و شرایط مرتبط با آن ارزیابی می‌شوند.

انواع مسیر گمرکی

تعیین مسیرگمرکی یکی از مراحل کلیدی در ترخیص کالا است که پس از تخصیص شماره ثبت و شماره کوتاژ آغاز می‌شود. در این مرحله، اظهارنامه با استفاده از selectivity بررسی می‌شود تا مسیر مناسب آن شناسایی گردد. سپس، این اظهارنامه به سرویس ارزیابی ارسال می‌شود تا نوع مسیر آن مشخص شود.

مسیر سبز گمرکی

کالاهایی که در مسیر سبز قرار می‌گیرند، به‌سرعت و بدون نیاز به آزمایشگاه و استاندارد خاصی ترخیص می‌شوند. این کالاها نیازی به مجوز ندارند و از نظر مستندات و کشور سازنده نیز هیچ مشکلی وجود ندارد. ارزش و تعرفه اظهاری باید با ارزش و تعرفه استنباطی گمرک مطابقت داشته باشد.

مسیر سبز به‌عنوان سریع‌ترین و آسان‌ترین روش برای ترخیص کالاها شناخته می‌شود، به‌طوری‌که حدود ۹۰ درصد از کالاهای وارد شده به این مسیر نیازی به رعایت استانداردهای خاص ندارند. فرآیند ترخیص در این مسیر به‌سرعت انجام می‌شود و معمولاً تا درب خروج کالاها مورد بررسی قرار نمی‌گیرند. براین‌اساس، مدت‌زمان ترخیص ممکن است بین نیم تا یک ساعت به طول بینجامد.

مسیر زرد گمرکی

کالاهای این مسیر نیاز به آزمایشگاه و استاندارد دارند، اما باتوجه‌به سابقه ترخیص در کمتر از سه ماه و ارائه کاتالوگ، بدون نیاز به بازرسی فیزیکی اجازه خروج می‌گیرند. این مسیر نسبت به مسیر سبز محدودیت‌های بیشتری دارد و ارزش‌گذاری کالا توسط کارشناس مجازی انجام می‌شود.

عوامل مؤثر در قرارگیری کالا در مسیر زرد به سابقه ترخیص کالا در کمتر از سه ماه گذشته و نوع کالا به همراه شرایط خاص آن بر می‌گردد.

مسیر قرمز گمرکی

کالاهایی که به مسیر قرمز وارد می‌شوند، معمولاً نیاز به آزمایشگاه و استاندارد دارند و ممکن است اسناد ارائه شده مخدوش باشد یا ارزش استنباطی گمرک با ارزش اظهاری تطابق نداشته باشد. تمامی محموله‌های این مسیر نیازمند بازرسی فیزیکی هستند و فرآیند ترخیص آن‌ها نسبت به سایر مسیرها طولانی‌تر است. از جمله عوامل مؤثر در قرارگیری کالا در این مسیر، می‌توان به افرادی که به‌تازگی کارت بازرگانی دریافت کرده‌اند و وجود اشکالات در اظهار کالا اشاره کرد. کالاهایی که ممکن است در این مسیر قرار بگیرند شامل کالاهای لوکس، لوازم‌یدکی و پارچه و محصولات مشابه می‌شود.

مراحل تعیین مسیر گمرکی

فرآیند تعیین مسیرگمرکی برای واردات کالاها شامل چند مرحله کلیدی است که این مراحل به‌طورکلی ساختار و رویه‌ای منظم را برای ترخیص کالاها ایجاد می‌کند. ابتدا، واردکننده باید کالای موردنظر را به گمرک اظهار کند. برای این منظور، اطلاعات مربوط به کالا باید در سامانه EPL و از طریق گزینه‌ی دور اظهاری واردات با بارنامه ثبت گردد.

پس از تکمیل مرحله اظهار، نوبت به ثبت نهایی کوتاژ می‌رسد که به‌عنوان شماره‌سریال اظهارنامه شناخته می‌شود. این مرحله شامل تأیید اطلاعات کالا و ایجاد مدارک رسمی لازم برای ادامه فرآیند ترخیص است.

در مرحله بعد، واردکننده ملزم به پرداخت هزینه‌های مربوط به حقوق و عوارض گمرکی است. این پرداخت‌ها برای ادامه فرآیند ترخیص ضروری هستند و لازم است به‌موقع انجام شوند.

پس از این مراحل، سیستم گمرک به بررسی وضعیت کالا پرداخته و تعیین می‌کند که کالای مذکور در کدام یک از سه مسیر سبز، زرد یا قرمز قرار می‌گیرد. اگر کالا در مسیر زرد قرار گیرد، واردکننده موظف است از سامانه نوبت‌گیری درخواست کند تا کارشناس مربوطه به بررسی کالا بپردازد. درصورتی‌که کالا در مسیر سبز قرار داشته باشد، نیازی به درخواست نوبت نیست و فرآیند ترخیص به‌سرعت ادامه می‌یابد.

اما اگر کالا در مسیر قرمز قرار گیرد، سیستم به طور خودکار یک ارزیاب مستقر در گمرک را به فرآیند ترخیص اختصاص می‌دهد تا بررسی‌های لازم صورت گیرد. در نهایت، پس از انجام تمامی این مراحل و تأیید‌های لازم، دایره صندوق مربوطه نسبت به صادرکردن پروانه گمرکی اقدام می‌کند و کالا آماده خروج از گمرک خواهد بود.

عوامل مؤثر در تعیین مسیر گمرکی

تعیین مسیر گمرکی به‌عنوان یک ابزار کلیدی به کارشناسان گمرک این امکان را می‌دهد که باتوجه‌به شرایط مختلف، محموله‌ها را در مسیرهای مناسب قرار دهند. عوامل متعددی بر این تعیین مسیر تأثیر می‌گذارند، از جمله:

• کشور تولیدکننده کالا می‌تواند تأثیر زیادی بر مسیر گمرکی داشته باشد. وضعیت سیاسی، اقتصادی و تجاری کشور مبدأ می‌تواند در تصمیم‌گیری گمرک نقش اساسی ایفا کند.
• تعرفه‌های اعمال شده بر کالاها، شامل قوانین ممنوعیت یا مشروطیت، می‌تواند بر مسیر گمرکی تأثیر بگذارد.

• نوع معامله، مانند خرید مستقیم یا واردات امانی، بر فرآیندها و تعیین مسیر گمرکی تأثیر می‌گذارد.
• وضعیت کالا از نظر نو یا دست‌دوم بودن، تأثیر زیادی بر تعیین مسیر دارد. کالاهای نو معمولاً مسیر سریع‌تری را طی می‌کنند.
• ارزش کالا نیز یکی از عوامل مهم در تعیین مسیر گمرکی است.
• در نهایت، تجربه و دانش ترخیص‌کار در فرآیند تعیین مسیر گمرکی نقش مهمی دارد. یک ترخیص‌کار باتجربه و مسلط به امور گمرکی، می‌تواند در تعیین مسیر مناسب تأثیر مستقیم دارد.

سخن پایانی

مسیرهای گمرکی در فرآیند صادرات و واردات کالا نقش بسیار مهمی دارند. تعیین مسیر گمرکی فرآیندی است که تأثیر زیادی بر سرعت و سهولت ترخیص کالاها دارد. درصورتی‌که هیچ اختلالی در محموله شما مشاهده نشود، ترخیص کالا به‌سرعت و به‌آسانی انجام می‌گیرد. اما اگر هرگونه مشکلی وجود داشته باشد، محموله شما به‌صورت فیزیکی مورد بازرسی قرار خواهد گرفت که ممکن است زمان‌بر باشد.

تجار و بازرگانان با آگاهی از شرایط و الزامات هر مسیر، می‌توانند برنامه‌ریزی بهتری برای ترخیص کالاهای خود داشته باشند. دراین‌خصوص همکاری با ترخیص‌کاران مجرب می‌تواند نقش مهمی در طی‌کردن این روند داشته باشد. ترخیص‌کارانی که با قوانین و روندهای گمرکی آشنا هستند، می‌توانند به شما در قرارگرفتن در بهترین مسیر و جلوگیری از مشکلات احتمالی کمک کنند. همراه دژ ایرانیان با ارائه مشاوره‌های تخصصی و همکاری با ترخیص‌کاران باتجربه، آماده است تا به شما در این زمینه یاری دهد. با ما در ارتباط باشید تا از تجربیات و تخصص کارشناسان ما بهره برده و فرآیند ترخیص کالاهای خود را به‌سادگی و در زمانی کوتاه انجام دهید.

سؤالات متداول