اگر در حوزه بازرگانی و حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی فعالیت دارید احتمالاً واژه CBM را شنیده‌اید. این اصطلاح که به معنی مترمکعب است، برای محاسبه حجم انواع محموله‌ها در مسیرهای ریلی، هوایی و دریایی کاربرد زیادی دارد و از آن برای محاسبه کرایه حمل‌ونقل استفاده می‌شود. CBM مخفف Cubic Meter به معنی حجم یک مترمربع است که به حمل‌ونقل واردات و صادرات کالای داخلی و بین‌المللی می‌گویند. اندازه‌گیری CBM با ضرب عرض، طول و ارتفاع در تعداد کالای حمل‌ونقل محاسبه می‌شود.
هر کانتینر چند CBM دارد؟
دانستن میزان حجم محموله در هنگام تخمین اینکه چند محصول در یک کانتینر حمل‌ونقل ۲۰ یا ۴۰ فوتی جا می‌شود، لازم است. این یک فرمول ساده برای مقایسه حجم کل حمل‌ونقل و حداکثر ظرفیت کانتینر نیست، زیرا تقریباً هر بار که در یک کانتینر بارگیری می‌کند، استفاده از همه فضا غیرممکن است. میزان فضای غیرقابل‌استفاده به‌اندازه و شکل وسایل در حال بارگیری، بسته‌بندی آنها و همچنین چگونگی چیدمان بار بستگی دارد. به‌عنوان یک قانون کلی ظرفیت واقعی درون یک ظرف معمولاً کمی بیش از 80٪ از حداکثر ظرفیت آن است. باتوجه‌به این نکته، برای به‌دست‌آوردن برآورد کلی از اینکه چه تعداد محصول در کانتینر حمل‌ونقل با اندازه معمول (کانتینر ۲۰ فوت، کانتینر ۴۰ فوت) جای دارد جدول زیر را آماده کرده‌ایم.
| حداکثر ظرفیت بار (کیلوگرم) | طول (متر) | عرض (متر) | ارتفاع (متر) | فضای داخل (مترمکعب) | نوع کانتینر |
| 21/770 | 5/9 | 2/33 | 2/39 | 33/2 | 20 فوت |
| 26/780 | 12/03 | 2/34 | 2/39 | 67/7 | 40 فوت |
فرمول CBM و نحوه محاسبه CBM
فرمول محاسبه حجم مترمکعب بسیار ساده است و به‌راحتی می‌توان آن را حساب کرد. اگر محموله شما دارای بسته‌های مختلف است، به‌سادگی فرمول را برای هراندازه تکرار کنید و حجم‌ها را به دست بیاورید. به زبان ساده‌تر به این معنی است که باید تمامی اندازه‌ها را به یک واحد اندازه‌گیری در بیاورید، برای ساده‌تر کردن مسئله کافی است آنها را به متر تبدیل کنید. واحد اندازه‌گیری ابعاد اقلام خود (کالای بسته‌بندی‌شده یا کارتن) را به متر تبدیل کنید. (هر ۱۰۰ سانتی‌متر ۱ متر است) تعداد واحدها (پالت، جعبه یا جعبه) و سپس طول، عرض و ارتفاع واحد را به دست بیاورید.
طول (متر) * عرض (متر) * ارتفاع (متر) * تعداد کارتن‌ها = مترمکعب
نکته: قبل از محاسبه CBM، اطلاع از اندازه‌های کارتن است. باید طول، عرض و ارتفاع هر کارتن را در محموله خود بدانید. سپس تعداد کل کارتن‌هایی که قرار است در کانتینر قرار بگیرد را شمارش کنید.
روش محاسبه مترمکعب حجم حمل‌ونقل بارهایی با اشکال استوانه‌ای
اندازه‌گیری کارتن‌های متعارف و استاندارد بسیار ساده است؛ اما گاهی بسته‌ها اندازه و شکل‌های نامتعارفی دارند. فرمول‌هایی که تا کنون بیان شد درباره جعبه‌هایی است که به شکل‌های منظم مانند مکعب بسته‌بندی‌شده‌اند. اگر محموله شما دارای اشکال نامنظم است، مطمئن شوید که در هیچ ابعادی از محدودیت جعبه تجاوز نمی‌کند.
برای مثال جهت محاسبه یک فرش لوله شده یا یک لوله بهتر است آن را به‌صورت عمودی قرار دهید و ارتفاع و شعاع (نصف قطر) آن را اندازه‌گیری کنید. اندازه‌ها باید بر اساس متر باشد. در این مرحله می‌توانید از فرمول π * r ² * h = CBM استفاده کنید (n در اینجا به معنی عدد پی یا همان ۳٫۱۴ است؛ r شعاع دایره و h ارتفاع است).
روش محاسبه حجم بارهایی با اشکال نامنظم
برای اندازه‌گیری حجم مترمکعب یک محموله با شکل نامتعارف، باید ابتدا بیشترین ارتفاع، طول و عرض آن را اندازه بگیرید. سپس می‌توانید از همان فرمول متعارف برای محاسبه حجم مترمکعب استفاده کنید.
تأثیر CBM بر هزینه‌های باربری
حجم بار با میزان هزینه حمل‌ونقل ارتباط مستقیم دارد. باربری‌ها برای تعیین هزینه حمل‌ونقل محموله از موارد دیگری که گاهی بر اساس CBM محاسبه می‌شوند استفاده می‌کنند. برخی از آنها عبارت‌اند از:
- هزینه‌های جابه‌جایی ترمینال: این هزینه‌ها شامل استفاده از تجهیزات و اموال متعلق به پایانه‌ها در مبدأ و مقصد و استفاده از نیروی کار ارائه شده توسط آنها برای بارگیری و تخلیه محموله و حمل‌ونقل آنها است.
- هزینه‌های حمل‌ونقل داخلی: این هزینه‌ها مربوط به جابه‌جایی محموله از انبار کانتینر داخلی و ایستگاه باربری کانتینری به بندر بارگیری یا بالعکس است.
- ضریب تنظیم بانکر (BAF): این فاکتور به نام ضریب تنظیم سوخت نیز شناخته می‌شود که شامل هزینه اضافی است که شرکت‌های حمل‌ونقل برای محاسبه نوسانات قیمت سوخت اخذ می‌کنند.
- ضریب تعدیل ارز (CAF): این هزینه اضافی توسط اپراتورها برای جبران نوسانات نرخ ارز به نرخ مبادله پایه اعمال می‌کنند.
کلام آخر
در مطلب بالا سعی کردیم تا تمام نکات مهم درباره مفهوم حجم مترمکعب در حمل هوایی، دریایی و ریلی بیان شود. آشناشدن با این اصطلاحات به شما کمک می‌کند تا تسلط بیشتری برای مدیریت روی صرفه‌جویی هزینه‌ها و کسب‌وکار خود داشته باشید در وب‌سایت شرکت حمل و نقل بین المللی همراه دژ اطلاعات کافی درباره مفاهیم و اصطلاحات مهم صادرات و واردات بیان شده شما با مراجعه به این سایت می‌توانید اطلاعات اولیه برای شروع امور بازرگانی کسب کنید در غیر این صورت با کارشناسان مجرب همراه دژ ایرانیان تماس حاصل کنید و از آنها مشاوره رایگان بگیرید.
سؤالات متداول
CBM در واقع حجم محموله را به مترمکعب نشان می‌دهد و از آن برای محاسبات باربری پیک، حمل بار هوایی و دریایی استفاده می‌شود.
برای اندازه‌گیری CBM باید تعداد کالای بسته‌بندی شده یا کارتن‌ها را در طول، عرض و ارتفاع آن ضرب کرد.
با استفاده از فناوری محاسبه وزن و حجم محموله کار سختی نیست و می‌توان به کمک نرم‌افزارهایی که به‌صورت رایگان روی تمام پلتفرم‌ها اجرا می‌شوند، این مقادیر را به دست آورد.