با کاهش موانع جغرافیایی و افزایش ارتباطات، تجار و شرکت‌ها به‌راحتی می‌توانند به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند و کالاهای خود را به نقاط مختلف جهان ارسال کنند. در این میان، دو فرآیند مهم که نقش کلیدی و اصلی در جابه‌جایی کالاها ایفا می‌کنند، ترانشیپ و ترانزیت هستند. می‌توان گفت، در شرایطی که ارسال مستقیم کالا به کشورهای مختلف به دلیل تحریم‌ها یا محدودیت‌های تجاری ممکن نیست، ترانشیپ (Transshipment) به یک راهکار ضروری تبدیل می‌شود. در مقابل، ترانزیت به ارسال کالاها از یک کشور به کشور دیگر به‌طور مستقیم و سریع اشاره دارد.
در تجارت بین المللی، مفاهیم «ترانزیت» و «ترانشیپ» زیاد استفاده می‌شوند، اما اغلب به‌اشتباه هم‌معنی تصور می‌شوند. درست است که هر دو اصطلاح به فرآیند حمل‌ونقل کالا اشاره دارند، اما از اصلی‌ترین تفاوت ترانزیت و ترانشیپ، نحوه و شرایط حمل‌ونقل آن‌ها است که در ادامه این مطلب به آن‌ها اشاره شده است.
ترانزیت چیست؟
ترانزیت به ارسال کالاهایی اشاره می‌کند که از سوی تولیدکننده یا فروشنده ارسال شده‌اند، اما هنوز به دست خریدار نرسیده و در مسیر هستند. کالاها در ترانزیت تحت نظارت گمرک از یک گمرک به گمرکی دیگر منتقل می‌شوند و می‌تواند به دو صورت ترانزیت داخلی و ترانزیت خارجی انجام شود.
در مفهوم حقوقی، ترانزیت به عبور کالا از یک کشور ثالث در مسیر ارسال آن از کشور مبدأ به کشور مقصد اشاره دارد. باید توجه داشت که ترانزیت با فرآیندهای صادرات و واردات کالا تفاوت‌های عمده‌ای دارد و برای عبور کالا از کشور ثالث، معمولاً عوارض گمرکی یا حق ترانزیت پرداخت می‌شود. به‌عنوان‌مثال، اگر کالایی از یک کشور اروپایی به ایران ارسال شود و برای رسیدن به مقصد نهایی خود نیاز به عبور از کشوری مانند ترکیه داشته باشد، این کالا باید در ترکیه ترانزیت شود. این روش به‌ویژه برای کشورهایی که در تولید برخی کالاها محدودیت دارند، به‌عنوان یک گزینه اقتصادی مؤثر شناخته می‌شود.
برای اطلاع از فرآیند واردات از دبی، مطلب همراه دژ در این زمینه را مطالعه کنید.
ترانشیپ چیست؟
ترانشیپ به فرآیند جابه‌جایی کالا از یک وسیله نقلیه به وسیله‌ای دیگر در یک مسیر میانی اشاره دارد. به عبارتی دیگر، این روش به معنای تعیین دو مقصد برای بار است، به‌طوری‌که کالا ابتدا به یک کشور واسط منتقل می‌شود و سپس از آنجا به مقصد نهایی ادامه مسیر می‌دهد. ترانشیپ زمانی انجام می‌شود که در واردات و صادرات کالا مشکلاتی از قبیل تحریم‌ها، ممنوعیت‌ها یا هزینه‌های بالای حمل‌ونقل به وجود آید. در ایران، به دلیل تحریم‌ها، تجار ایرانی مجبورند برای تأمین کالاهای ضروری به این روش عمل کرده و یکی از راه‌های معمول برای حل این مشکل، استفاده از کشورها و بنادر واسطه است. به‌جای ارسال مستقیم کالا از کشورهای اروپایی یا آمریکایی، محموله‌ها باید در میانه راه تغییر مسیر دهند و از کشورهای دیگر به ایران وارد شوند. به‌عنوان‌مثال، کالاهایی نظیر تلفن‌های همراه و لوازم الکترونیکی که از چین به ایران ارسال می‌شوند، معمولاً ابتدا به دبی در امارات متحده عربی می‌رسند. در این بندر، کالاها از کشتی‌های چینی به کشتی‌های ایرانی منتقل شده و سپس به بندرعباس یا بندر چابهار منتقل می‌شوند.
دلایل انجام ترانشیپ کالا
تجار و بازرگانان به دلایل متعددی فرآیند ترانشیپ کالا را انتخاب می‌کنند. یکی از مهم‌ترین دلایل، بالابودن هزینه‌های صادرات و واردات مستقیم کالا است؛ بنابراین، برای کاهش هزینه‌ها از خدمات ترانشیپ استفاده می‌شود. همچنین، در مواردی که کشور مقصد بندری برای تخلیه و بارگیری ندارد یا روش مستقیم برای انتقال کالا از کشور مبدأ به مقصد وجود ندارد، ترانشیپ گزینه‌ای مناسب است. علاوه بر این، ممکن است بندر مقصد نهایی امکانات و تجهیزات کافی برای تخلیه و بارگیری محمولات را نداشته باشد. وجود تحریم‌ها نیز می‌تواند مانع ورود برخی کالاها به‌صورت مستقیم به کشور مقصد شود، و در این صورت ترانشیپ به تجار این امکان را می‌دهد که به‌راحتی تحریم‌ها را دور بزنند و کالاهای خود را به مقصد برسانند.
تفاوت ترانزیت و ترانشیپ
ترانشیپ و ترانزیت هر دو روش‌هایی متداول برای جابه‌جایی کالاها در تجارت بین‌المللی هستند، اما هر یک از آن‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. انتخاب بین ترانزیت و ترانشیپ بستگی به شرایط خاص نوع تجارت، هزینه‌ها، زمان موردنیاز برای تحویل بار و قوانین کشورها دارد.
تفاوت ترانزیت و ترانشیپ در جزئیات فرآیندها
در ترانزیت کالا، تمامی مراحل حمل‌ونقل به‌طور مستقیم انجام می‌شود و کالا بدون توقف‌های اضافی یا تغییر وسیله حمل‌ونقل به مقصد نهایی ارسال می‌شود. تجار موظف هستند که پرونده گمرکی تشکیل دهند و حق گمرک را پرداخت کنند. این فرآیند به دلیل سادگی و سرعت آن معمولاً برای کالاهایی که نیاز به تحویل فوری دارند، مورداستفاده قرار می‌گیرد.
اما در ترانشیپ کالا، مراحل پیچیده‌تری وجود دارد. در این فرآیند، پس از ورود کالا به کشور واسط، ممکن است نیاز به انجام تشریفات گمرکی و پرداخت هزینه‌های اضافی باشد. همچنین، در این روش، تغییراتی در وسیله حمل‌ونقل ایجاد می‌شود. به‌عنوان‌مثال، یک محموله ممکن است ابتدا با کشتی به بندر وارد شده و سپس با قطار یا کامیون به مقصد نهایی ارسال شود.
تفاوت ترانزیت و ترانشیپ در هزینه‌ها
قیمت ترانزیت و ترانشیپ کالا در کشورهای مختلف به‌طور قابل‌توجهی متفاوت است و تحت‌تأثیر قوانین و مقررات هر کشور قرار دارد. هزینه‌های مربوط به ترانزیت معمولاً شامل حق گمرکی و هزینه‌های حمل‌ونقل با وسیله اصلی است. درحالی‌که در فرآیند ترانشیپ، علاوه بر هزینه‌های گمرکی، هزینه‌های اضافی ناشی از تغییر وسیله حمل‌ونقل نیز باید در نظر گرفته شود.
تفاوت ترانزیت و ترانشیپ در قوانین و مقررات
در هر دو روش، تجار و شرکت‌های حمل‌ونقل موظف هستند که مطابق با قوانین و مقررات کشور مقصد عمل کنند. برای ترانزیت کالا، تجار باید از قوانین گمرکی و مقررات مربوط به واردات و صادرات پیروی کنند. همچنین در ترانشیپ، رعایت قوانین مربوط به تغییر وسیله حمل‌ونقل و اخذ مجوزهای لازم از گمرک کشور واسط نیز الزامی است.
در پایان
به‌طور ساده در مورد تفاوت ترانزیت و ترانشیپ، می‌توان گفت که در ترانزیت، محموله صرفاً از یک کشور ثالث عبور می‌کند، درحالی‌که در ترانشیپ، علاوه بر عبور از کشور ثالث، تغییر وسیله حمل‌ونقل نیز صورت می‌گیرد. اما صرف شناخت این تفاوت‌ها برای دستیابی به موفقیت در حمل‌ونقل بین‌المللی کافی نیست. شما باید اطلاعات دقیقی از زمینه‌های مربوط به واردات و صادرات و همچنین شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی که حمل محموله را به عهده دارند، کسب کنید. چه در ترانزیت و چه در ترانشیپ، رعایت دقیق مراحل قانونی ضروری است؛ زیرا هر گونه اشتباه حتی کوچک ممکن است عواقب جدی برای سرمایه و محموله شما به همراه داشته باشد.
استفاده از خدمات یک شرکت با تجربه و معتبر که تجربه کافی در ترانزیت و ترانشیپ کالا به اقصی‌نقاط جهان داشته باشد، می‌تواند در این مسیر به شما کمک کرده و تا حدود زیادی در زمان و هزینه‌های شما صرفه‌جویی کند. شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی همراه دژ ایرانیان با ارائه مشاوره‌های تخصصی و انتخاب بهترین و به‌صرفه‌ترین روش ارسال بار، به‌راحتی تمامی مراحل حمل محموله‌های شما را مدیریت کرده و می‌توانید به‌راحتی با اخذ مجوزهای لازم، یک تجارت مطمئن و موفق در عرصه بین‌المللی را تجربه کنید.
سؤالات متداول
مهم‌ترین بنادر ترانشیپ کالا در جهان شامل بندر سنگاپور که به‌عنوان یکی از شلوغ‌ترین بنادر جهانی شناخته می‌شود و نقش حیاتی در جابه‌جایی کالاها بین آسیا و سایر قاره‌ها دارد، و بندر روترادم در هلند، بزرگ‌ترین بندر اروپا و یک مرکز اصلی ترانشیپ در تجارت جهانی، است. همچنین بندر هانگژو در چین، بندر دبی در امارات متحده عربی، بندر کینگستون در جامائیکا، بندر کلانگ مالزی و بندر هیوستون در ایالات متحده به‌عنوان نقاط کلیدی دیگر در این حوزه شناخته می‌شوند.
در ترانزیت، مدارکی مانند بارنامه، فاکتور تجاری، مدارک گمرکی، مدارک شناسایی و گواهی مبدأ موردنیاز است. در ترانشیپ، علاوه بر این مدارک اسناد گمرکی واردات و صادرات کشور ترانزیت نیز موردنیاز است.