حقوق و عوارض گمرکی چیست؟

حقوق و عوارض گمرکی چیست؟ برای پاسخ به این پرسش به عنوان یک شرکت تخصصی در تجارت بین المللی، به شرح مفهوم کاربردی عوارض گمرکی می پردازیم.

صاحبان کالا هنگام ورود کالا به کشور موظف هستند طبق تعرفه گمرکی، درصد مشخصی از ارزش کالای اظهاری را به گمرک پرداخت کنند. حقوق ورودی یکی از درآمدهای غیرمستقیم دولت است که نسبت به سیاست‌های هر کشور متفاوت است.

به‌ عنوان‌ مثال، هنگامی که دولت تصمیم به حمایت از تولیدکنندگان داخلی می‌گیرد، درصد سود بازرگانی کالاهای وارداتی را بیشتر می‌کند یا برعکس، درصورتی‌که کالا در داخل کشور تولید نشده باشد درصد سود بازرگانی را کم می‌کند.

هزینه‌های دیگری نیز به‌عنوان هزینه انجام خدمات در گمرک وجود دارد. این هزینه ها شامل: هزینه ایکس ری، انبارداری، هزینه آزمایش و تعرفه‌بندی، مهروموم و توزین کالا است که شرایط، ضوابط و مصادیق آن متناسب با خدمات انجام شده تعیین می‌شود.

چنانچه به مشکلات امور گمرکی برخوردید، تیم مجرب همراه دژ آماده‌ی خدمت‌رسانی و حل مشکلات گمرکی شماست.

برای مشاوره و بهره‌مندی از این خدمات با کارشناسان ما تماس بگیرید:

تفاوت حقوق گمرکی و عوارض گمرکی چیست؟

حقوق گمرکی و عوارض گمرکی هر دو هزینه‌هایی هستند که هنگام واردات کالا به کشور پرداخت می‌شوند، اما مفهوم و کاربرد آن‌ها با هم تفاوت دارد.
حقوق گمرکی در واقع نوعی مالیات است که دولت برای واردات کالا تعیین می‌کند تا از تولیدات داخلی حمایت کرده، ورود برخی کالاها را کنترل کند و منبعی برای درآمد دولت باشد. این مبلغ معمولاً بر اساس ارزش، وزن یا حجم کالا محاسبه می‌شود.

در مقابل، عوارض گمرکی مفهومی گسترده‌تر دارد و علاوه بر حقوق گمرکی، شامل هزینه‌های دیگری مانند سود بازرگانی (برای کالاهای خاص یا لوکس)، مالیات بر ارزش افزوده (VAT) که معمولاً ۹ درصد است، و عوارض جانبی مانند هزینه‌های مربوط به هلال‌احمر، استاندارد یا بازرسی کالا نیز می‌شود.

به طور خلاصه، حقوق گمرکی فقط بخشی از عوارض گمرکی است و این دو واژه اگرچه گاهی به جای یکدیگر به‌کار می‌روند، اما از نظر قانونی و مالی تفاوت مشخصی دارند.

تعریف ارزش کالا

ارزش کالای ورودی در گمرک در همه موارد عبارت است از: ارزش بهای خرید کالا در مبدأ به‌اضافه هزینه بیمه و حمل‌ونقل(سیف) به اضافه‌ی سایر هزینه‌هایی که به آن کالا تا هنگام ورود به اولین دفتر گمرکی تعلق می‌گیرد. این هزینه‌ها از روی سیاهه خرید یا سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا تعیین می‌شود و بر اساس برابری نرخ ارز اعلام شده توسط بانک مرکزی ایران در روز اظهار و تسلیم اظهارنامه گمرکی خواهد بود.

نحوه محاسبه حقوق ورودی

حقوق ورودی طبق ماده 1 قانون امور گمرکی مصوب سال 1390 حقوق گمرکی معادل 4 درصد ارزش گمرکی کالا به‌اضافه سود بازرگانی که توسط هیئت ویزان تعیین می‌شود، به‌علاوه وجوهی که گمرک مسئول وصول آن است؛ این حقوق گمرکی به واردات قطعی کالا تعلق می‌گیرد ولی مشمول هزینه‌های انجام خدمات نمی‌شود.

فرمول محاسبه حقوق ورودی

حقوق ورودی: 4% ارزش کالا + سود بازرگانی+ سایر عوارض

نحوه محاسبه سیف کالا

برای محاسبه حقوق ورودی لازم است ابتدا ارزش سیف کالا(cif) را به دست می‌آوریم.

برای به‌دست‌آوردن ارزش سیف کالا لازم است ارزش فاکتور را در نرخ ارز رسمی ضرب کنیم و عدد به‌دست‌آمده را به‌اضافه مبلغ کرایه حمل و بیمه به ریال کنیم.

نحوه محاسبه حقوق گمرکی

حقوق گمرکی = مأخذ کالا × ارزش(cif)

اصول تعیین ارزش کالاهای وارداتی

اصل اول: گمرک باید در رسیدگی‌های مربوط به ارزش گمرکی، کالاهای ورودی را باتوجه‌به اسناد تسلیمی صاحب کالا تعیین نماید.

اصل دوم: گمرک باید برای عدم‌پذیرش ارزش اظهار شده یا نامتناسب دانستن ارزش مندرج در اسناد و یا سیاهه خرید در هر مورد، دلیل موجه یا اسناد قابل‌قبول ارائه نماید.

اصل سوم: قابل‌قبول بودن سوابق ترخیص مثل یا مشابه از طرف گمرک به عبارتی بر اساس دلایل موجه یا اسناد قابل‌قبول دیگر سوابق ترخیص می‌تواند قابل‌قبول نباشد.

اصل چهارم: یکسان بودن کشور مبدأ کالاهای مثل یا مشابه در سوابق ترخیص و غیره در هنگام مقایسه ارزش دو کالا.

اصل پنجم: هم‌زمانی تاریخ خرید کالای مورد اختلاف با سوابق ترخیص مثل یا مشابه.

اصل ششم: تعیین ارزش بر اساس فهرست قیمت‌های عمومی صادراتی مورد تأیید کشور مبدأ.

اصل هفتم: رعایت ترتیب اجرای روش‌های تعیین ارزش و درصورتی‌که به سوابق قابل‌قبول یا لیست قیمت دسترسی نباشد.

اصل هشتم: استعلام قیمت از بازار داخلی باید در زمان ترخیص کالا وارده باشد.

اصل نهم: کالای استعلام شده از بازار مثل یا مشابه و از همان کشور سازنده مورد اختلاف باشد.

اصل دهم: رعایت و انجام تعدیل‌های لازم در محاسبه ارزش در اجرای بند 2 و بند 3 ماده 121 آ.ا.ق.ا.گ.

اصل یازدهم: توجه به حجم خرید و تأثیر آن بر قیمت و ارزش کالای وارده.

بیشتر بدانید : فریت بار

سود بازرگانی

تعریف دقیقی از سود بازرگانی وجود ندارد، اما در واقع عدد یا سود بازرگانی توسط دولت تعیین می‌شود و به‌صورت ریالی دریافت می‌شود.

مواردی که از پرداخت سود بازرگانی معاف هستند:

شرکت‌ها و مؤسسات اختراع، نوآوری، دانش‌بنیان و تولید محصولات اشتغال‌زا.

۵ روش مؤثر برای کاهش حقوق و عوارض گمرکی

مدیریت درست در فرآیند واردات می‌تواند تأثیر چشمگیری بر کاهش حقوق و عوارض گمرکی داشته باشد. در ادامه چند راهکار کاربردی برای صرفه‌جویی در هزینه‌های گمرکی آورده‌ایم:

۱. انتخاب دقیق کد تعرفه (HS Code)

تعیین نادرست کد تعرفه می‌تواند منجر به افزایش نرخ حقوق و عوارض گمرکی شود. استفاده از تجربه یک ترخیص‌کار حرفه‌ای کمک می‌کند تا کالا در طبقه‌بندی صحیح قرار گیرد.

۲. استفاده از معافیت‌ها و تسهیلات قانونی

برخی کالاها مانند محصولات دانش‌بنیان، تجهیزات پروژه‌های عمرانی یا واردات مناطق آزاد از پرداخت بخشی از حقوق و عوارض گمرکی معاف‌اند. پیش از واردات، شرایط معافیت را بررسی کنید.

۳. واردات از کشورهای دارای توافق تجاری با ایران

در چارچوب پیمان‌های منطقه‌ای مانند اکو، واردات از کشورهای عضو با تعرفه ترجیحی انجام می‌شود و هزینه حقوق گمرکی کاهش می‌یابد.

۴. مدیریت ارزش اظهارشده (CIF)

با بهینه‌سازی هزینه‌های حمل‌ونقل، بیمه و بسته‌بندی، ارزش اظهارشده کالا کمتر شده و در نتیجه مبلغ نهایی حقوق و عوارض گمرکی کاهش می‌یابد.

۵. بهره‌مندی از معافیت نمایشگاهی

کالاهایی که به‌عنوان نمونه برای نمایشگاه‌های بین‌المللی وارد می‌شوند، معمولاً از پرداخت کامل حقوق و عوارض گمرکی به‌صورت موقت معاف هستند.

این اقدامات در کنار مشاوره با کارشناسان گمرک، می‌تواند به شکل چشمگیری هزینه‌های واردات شما را کاهش دهد.

چالش‌های پرتکرار در دریافت حقوق و عوارض گمرکی و راهکارهای پیشنهادی

چالش	راهکار پیشنهادی
مغایرت میان اسناد ارائه‌شده و محموله کالا در زمان اظهار	اسناد باربری، فاکتور فروش و بسته‌بندی را دقیق تطبیق دهید و پیش از اظهار، بررسی کنید که محموله با اظهارنامه مطابقت دارد.
تعیین ارزش غیرواقعی یا اختلاف در پایه محاسبه حقوق و عوارض گمرکی	مدرک بانکی معتبر (مثل LC یا حواله بانکی) ارائه دهید و در صورت نیاز، نتیجه کارشناسی ارزش را با گمرک به اشتراک بگذارید.
تأخیر در ترخیص کالا از گمرک و افزایش هزینه‌های جانبی	از خدمات کارگزار رسمی گمرک استفاده کنید تا مراحل ترخیص سریع‌تر و با حداقل تعلل انجام شود.

جمع‌بندی

•     سود بازرگانی به‌صورت ریالی دریافت می‌شود.
•      سود بازرگانی فقط از واردات قطعی و کالاهایی که برای مصرف در کشور اظهار و ترخیص می‌شوند دریافت می‌شود.
•      محاسبه سود بازرگانی بر اساس ارزش سیف می‌باشد.
•      سود بازرگانی بدون توجه به نو و یا مستعمل بودن کالا دریافت می‌گردد.
•      از برخی کالاها بر اساس وزن، حقوق دریافت می‌گردد.