تعرفه گمرکی چیست؟ بررسی انواع تعرفه های گمرکی

تعرفه گمرکی یا نرخ گمرکی، مجموعه‌ای از مقررات و قوانین است که تعیین می‌کند چه مقدار گمرکی باید برای واردات و صادرات کالاها پرداخت شود. تعرفه گمرکی معمولاً توسط دولت یا سازمان‌های مربوطه تعیین می‌شود و به‌منظور تنظیم تجارت بین‌المللی، محافظت از صنایع داخلی و تشویق صادرات کشورها ایجاد شده است. تعرفه‌های گمرکی بر اساس نام کالا، کشور مبدأ و مقصد و میزان وزن و ارزش کالا تعیین می‌شود. این تعرفه‌ها معمولاً در قالب یک جدول گمرکی یا ردیف‌هایی از کد‌های تعریف شده توسط سازمان‌های گمرکی قرار می‌گیرند. باتوجه‌به این تعرفه‌ها، گمرک‌ها می‌توانند مالیات‌ها، عوارض و گمرکی‌های موردنیاز را برای واردات یا صادرات کالاها محاسبه کنند.

افزایش رقابت و کاهش هزینه‌ها باتوجه‌به اهمیت تعرفه گمرکی در ترخیص کالا

تعرفه گمرکی اهمیت زیادی در ترخیص کالاها دارد؛ زیرا تعیین می‌کند چه مقدار  هزینه گمرکی باید برای واردات یا صادرات کالا پرداخت شود. تعرفه گمرکی، برای محاسبه مالیات‌ها، عوارض و گمرکی‌های موردنیاز برای واردات یا صادرات کالا، به کار می‌رود. باتوجه‌به اینکه تعرفه گمرکی بر اساس نام کالا، کشور مبدأ و مقصد، وزن و ارزش کالا و دیگر عوامل تعیین می‌شود، این تعرفه می‌تواند بسیار پیچیده باشد. در نتیجه، تعیین تعرفه صحیح برای کالاها، به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مراحل ترخیص کالا، بسیار حیاتی است.

تعرفه‌های گمرکی باتوجه‌به سیاست‌های دولت و شرایط بازار، گاهی تغییر می‌کنند که نیازمند به‌روزرسانی و آگاهی از آخرین تغییرات تعرفه‌ها است؛ بنابراین، درک درستی از تعرفه گمرکی و اهمیت آن در ترخیص کالاها، برای کسانی که در صادرات و واردات کالا فعالیت می‌کنند، بسیار ضروری است.

انواع تعرفه گمرکی

بر اساس سیاست‌های تجاری هر کشور، برای ترخیص کالا از گمرک انواع تعرفه در نظر گرفته شده است. از طریق انواع تعرفه گمرکی می‌توان سهم ارزی هر کالا را مشخص کرد. به‌طورکلی تعرفه به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند:

1. انواع تعرفه گمرکی از نظر هدف

تعرفه‌های گمرکی بر اساس هدف به سه دسته تعرفه مالی، حمایتی و ارشادی تقسیم می‌شوند. 

• تأمین مخارج مالی دولت مهم‌ترین هدف در تعرفه‌های مالی است. 
• در تعرفه‌های حمایتی هدف دولت ایجاد شرایط رقابتی برای کالاهای داخلی در مقابل کالاهای وارداتی است. 
• در تعرفه‌های ارشادی نیز هدف هدایت تقاضا مصرف‌کننده از یک محصول به محصول دیگر است. 

2. انواع تعرفه گمرکی از نظر مقام وضع‌کننده 

از نظر مقام وضع‌کننده تعرفه‌ها به دودسته مستقل و قراردادی تقسیم می‌شوند. 

• تعرفه مستقل توسط کشور ذی‌نفع و بر اساس ملاحظات ملی تدوین می‌شود. 
• در تعرفه‌های قراردادی بر اساس قراردادهای دو یا چندجانبه و برای مدت زمانی معین تعیین می‌شوند، تعرفه‌های ترجیهی در این دسته قرار می‌گیرند.

3. انواع تعرفه گمرکی از نظر شکل 

تعرفه‌های گمرکی بر اساس شکل به دودسته واحد و مرکب تقسیم می‌شوند. 

• در تعرفه واحد برای تمامی کالاهای وارداتی و صادراتی مأخذ تعیین می‌شود. به طور مثال حقوق گمرکی 4 درصدی برای انواع کالا در نظر گرفته می‌شود. 
• در تعرفه مرکب انواع مختلف کالاهای وارداتی و صادراتی طبقه‌بندی‌شده و برای هر طبقه مأخذی تعیین می‌شود. 

4. انواع تعرفه گمرکی از نظر مأخذ محاسبه

تعرفه‌های گمرکی بر اساس مأخذ محاسبه به انواع تعرفه ارزشی، ویژه یا مقداری و مختلط یا مرکب تقسیم می‌شوند. 

• در تعرفه ارزشی، حقوق ورودی قابل‌پرداخت، تابعی از ارزش کالای ورودی است و آگاهی از این تعرفه برای انجام تشریفات مربوط به ترخیص کالا از گمرک ضروری است. 
• در تعرفه ویژه یا مقداری حقوق ورودی قابل‌پرداخت، تابعی از کمیت محصول است و از ضرب حقوق ورودی در مقدار کالا، حقوق ورودی قابل‌پرداخت به دست می‌آید. 

تسهیل تجارت و کاهش تقلبات با رعایت قوانین و مقررات تعرفه گمرکی

قوانین و مقررات تعرفه گمرکی برای هر کشور ممکن است متفاوت باشد، اما در کل قوانین و مقررات گمرکی شامل موارد زیر می‌شود:

1. تعیین تعرفه گمرکی بر اساس کد تعرفه گمرکی (HS Code)
2. محدودیت‌های صادرات و واردات
3. مقررات مالی، پرداخت گمرکی و ارزش‌افزوده (VAT)
4. شرایط بسته‌بندی و برچسب‌گذاری
5. مقررات مربوط به حقوق مالکیت فکری
6. مقررات مربوط به قاچاق کالا
7. مقررات بهداشتی و ایمنی کالاهای خاص (مواد غذایی، دارویی و محصولات پزشکی، محصولات آرایشی و بهداشتی و…)

مزایایی تعیین تعرفه گمرکی

تعیین تعرفه گمرکی برای کشورهای مختلف مزایای متعددی دارد که به برخی از آنها اشاره می‌کنم:

1. حمایت از صنایع داخلی
2. تنظیم تجارت بین‌المللی
3. درآمدزایی برای دولت
4. تعادل تجاری
5. کنترل واردات کالاهای خارجی
6. تشویق صادرات (با تخصیص تسهیلات و تخفیفات گمرکی، به کارآفرینان و تولیدکنندگان)

به‌طورکلی، تعرفه گمرکی به دولت‌ها این امکان را می‌دهد که در تنظیم تجارت بین‌المللی، بهره‌وری بیشتری داشته باشند و برای توسعه اقتصادی کشور، از این ابزار بهره بگیرند.

کد تعرفه گمرکی چه کاربردهایی دارد؟

کد تعرفه گمرکی (HS Code)، برای کشورها و ارگان‌های مربوطه بسیار مهم است و برای بسیاری از کاربردها مورداستفاده قرار می‌گیرد. در زیر به برخی از کاربردهای کد تعرفه گمرکی اشاره می‌کنم:

1. تعیین تعرفه گمرکی
2. تنظیم تجارت بین‌المللی
3. تحلیل بازار
4. تشخیص منشأ کالا
5. پیشگیری از قاچاق کالا
6. آمارگیری

به‌طورکلی، کد تعرفه گمرکی به دولت‌ها و سایر ارگان‌های مربوطه کمک می‌کند تا با تعیین تعرفه درست برای کالاها، تنظیم تجارت بین‌المللی را به بهترین شکل انجام دهند و درآمدزایی کشور را افزایش دهند.

هر کدام از اعداد کد تعرفه گمرکی نشان‌دهنده چیست؟

کد تعرفه گمرکی (HS Code)، به یک سیستم کدگذاری برای تعیین تعرفه‌های مربوط به کالاهای وارداتی یا صادراتی اشاره دارد. این کد، بر اساس مشخصات کالا، نظیر نام کالا، جنس، وزن، میزان واحد، طول، عرض و ارتفاع، تعیین می‌شود. ساختار کد تعرفه گمرکی، از 6 رقم تشکیل شده است. هر رقم این کد، به معنایی خاصی اشاره دارد که به شرح زیر است:

• رقم اول: نوع کالا را نشان می‌دهد؛ در واقع، این رقم نماینده بخشی از تعرفه گمرکی است که مربوط به بخش کلی کالا می‌شود.
• رقم دوم تا چهارم: گروه کالا را مشخص می‌کند؛ گروه کالا به معنایی مجموعه‌ای از کالاهایی است که در تعرفه گمرکی باهم مشخص شده‌اند.
• رقم پنجم: زیرگروه کالا را نشان می‌دهد؛ زیرگروه کالا به معنایی دسته‌ای از کالاهایی است که در گروه کالایی مشخص، با هم مشخص شده‌اند.
• رقم ششم: جزئیات کالا را نشان می‌دهد؛ این رقم به تفکیک کامل کالا و جزئیات آن، مشخص می‌شود.

به‌طورکلی، کد تعرفه گمرکی به دولت‌ها و سایر ارگان‌های مربوطه کمک می‌کند تا با تعیین تعرفه درست برای کالاها، تنظیم تجارت بین‌المللی را به بهترین شکل انجام دهند و درآمدزایی کشور را افزایش دهند.

نحوه پرداخت هزینه‌ها و حقوق گمرکی

پرداخت هزینه‌ها و حقوق گمرکی برای واردات یا صادرات کالاها ممکن است به چند روش انجام شود. در ادامه، نحوه پرداخت هزینه‌ها و حقوق گمرکی به‌صورت کلی توضیح داده می‌شود:

1. پرداخت در محل (این روش اغلب برای کالاهایی استفاده می‌شود که ارزش آن‌ها کمتر است.)
2. پرداخت با اعتبارنامه (بانک صادرکننده اعتبارنامه، هزینه‌ها و حقوق گمرکی را به بانک مشتری در کشور مبدأ یا مقصد منتقل می‌کند.)
3. پرداخت از طریق ارزهای الکترونیکی (پرداخت هزینه‌ها و حقوق گمرکی از طریق کارت‌های اعتباری، پرداخت‌های آنلاین یا ارزهای دیجیتالی صورت می‌گیرد.)

در کل، نحوه پرداخت هزینه‌ها و حقوق گمرکی بسته به قوانین و مقررات گمرکی کشور موردنظر و نوع کالا ممکن است متفاوت باشد.

میزان هزینه و حقوق گمرکی

هزینه و حقوق گمرکی بسته به نوع کالا، کشور مبدأ و مقصد، نرخ تعرفه گمرکی و قوانین و مقررات گمرکی متفاوت است. هزینه و حقوق گمرکی شامل تعرفه گمرکی، مالیات و عوارض گمرکی، هزینه خدمات گمرکی و هزینه بیمه می‌شود. هزینه خدمات گمرکی شامل هزینه بررسی کالاها توسط مقامات گمرکی، هزینه حمل‌ونقل و هزینه بسته‌بندی است.

مراحل آگاهی از تعرفه گمرکی کالای خود

برای به‌دست‌آوردن تعرفه گمرکی کالای خود می‌توانید به سایت سازمان گمرک ایران به آدرس www.irica.gov.ir مراجعه کنید و در بخش “جستجوی تعرفه گمرکی” نام کالای خود را وارد کرده و پس از جستجو، تعرفه گمرکی آن را بررسی کنید. همچنین، می‌توانید با مشاوران گمرکی و کارشناسان تخصصی در این زمینه تماس بگیرید و از آن‌ها در خصوص تعرفه گمرکی کالای خود سؤال بپرسید. همچنین، برای واردات کالاها به ایران، می‌توانید از خدمات شرکت‌ حمل‌ونقل همراه دژ ایرانیان استفاده کنید.

در پایان

تعرفه گمرکی ایرانیان شامل مجموعه‌ای از قوانین و مقررات گمرکی است که توسط سازمان گمرک ایران تدوین شده است. این تعرفه‌ها برای صادرات و واردات کالاها از ایران اعمال می‌شوند. برای واردات کالاها به ایران، تعرفه‌های گمرکی بر اساس گروه‌بندی‌های مختلف از جمله کالاهای صنعتی، کشاورزی، دارویی و… تعیین می‌شوند. هزینه‌های گمرکی شامل مالیات و عوارض و هزینه‌های خدمات گمرکی است. به‌طورکلی تعرفه گمرکی برای صادرات و واردات کالاها از اهمیت بالایی برخوردار است و باید برای انجام هر گونه تراکنش تجاری با این تعرفه‌ها آشنا باشید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به پلتفرم شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی همراه دژ ایرانیان مراجعه کنید و با کارشناسان مجرب این مجموعه در ارتباط باشید.

سؤالات متداول