به دلایل متعددی مثل فرار مالیاتی یا دورزدن قوانین گمرکی، پدیده استفاده از کارت بازرگانی اجاره ای شکل گرفت و با افزایش سوءاستفاده از این اقدام، چنین شکلی از دورزدن قانون بیشتر و بیشتر شد. البته مدتی است تقاضای استفاده اجاره‌ای از این کارت‌ها کمتر شده است که به دلیل جریمه‌های سنگین‌تر و سخت‌گیری‌های بیشتری است که بر متخلفان این حوزه اعمال می‌شود.
در شرایطی که برخی تجار با کارت‌های بازرگانی دیگران فعالیت تجاری‌شان را انجام می‌دهند این سؤال مطرح می‌شود که چرا کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای صادر می‌شود و به چه دلایلی گرایش به سمت اجاره چنین کارت‌هایی به وجود آمده؟
چرا از کارت بازرگانی اجاره ای استفاده می‌شود؟
در اینجا به بررسی مواردی می‌پردازیم که ممکن است باعث افزایش استفاده غیرقانونی از کارت بازرگانی شده باشد.
فرار مالیاتی
یکی از انگیزه‌هایی که باعث به پیش‌آمدن چنین وضعیتی در استفاده از کارت بازرگانی اجاره ای شده، فرار مالیاتی است. به‌محض ورود کالا از واردکننده 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده گرفته می‌شود و دلیل مهم دیگر این است که یک درصد از فروش هم برای تمدید کارت بازرگانی دریافت می‌شود؛ جدای از اینکه واردکننده سود کرده باشد یا زیان. به‌عنوان‌مثال اگر یک مجموعه، فروشی 200 میلیاردتومانی داشته باشد باید یک درصد از فروش خود را (2 میلیارد تومان) پرداخت کند تا بتواند کارت بازرگانی خود را تمدید کند. این موضوع در حالی است که ممکن است این مجموعه یک زیان 30 میلیاردی را متحمل شده باشد. پس فرار مالیاتی مهم‌ترین انگیزه برخی فعالان برای چنین استفاده غیرقانونی از کارت بازرگانی دیگران است.
دورزدن قوانین گمرکی
یکی دیگر دلایل استفاده از کارت‌های اجاره‌ای دورزدن قوانین گمرکی در حوزه واردات و صادرات است. به‌عنوان‌مثال در حوزه واردات در پرداخت حقوق و عوارض گمرکی حقوق دولت تضییع می‌شود. پس این اقدام برای سودآوری بیشتر و با تخلفات گمرکی در اسناد گمرکی صورت می‌گیرد؛ بدون اینکه چنین اقدامی در قسمت بازبینی گمرکات قابل ردیابی باشد.
رفع تعهد ارزی
در حوزه صادرات جهت فرار از رفع تعهدات ارز حاصل از صادرات و عدم برگشت ارز به سیستم بانکی کشور، برخی بازرگانان متأسفانه از کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای استفاده می‌کنند.
هزینه اجاره کارت بازرگانی چقدر است؟
در حال حاضر درآمد کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای به‌شدت کاهش پیدا کرده است. پیش‌تر هزینه استفاده از کارت بازرگانی اجاره ای مبالغی که بین 50 تا 60 میلیون تومان بوده است ولی حالا به کمتر از 1 میلیون تومان رسیده است. البته این مبالغ به‌صورت تقریبی است ولی نشان‌دهنده کاهش تقاضا برای این کارت‌هاست. در نظر داشته باشیم که جریمه‌های سنگین و سخت‌گیری‌های بیشتر استفاده از این کارت‌ها را به‌شدت کاهش داده است.
اجاره کارت بازرگانی قانونی است؟
خیر؛ همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره کردیم واگذاری و یا حق استفاده از کارت بازرگانی به‌غیر، تحت هر عنوانی اعم از اجاره، فروش، عقد قرارداد، صلح، اقرارنامه، وکالت و … فاقد وجاهت قانونی است و برای طرفین جرم محسوب می‌شود.
جریمه و مخاطرات اجاره کارت بازرگانی؟
همان‌طور که در موارد فوق اشاره شد استفاده از کارت‌های بازرگانی دیگران جرم بوده است و باعث زیان‌های بسیاری برای تجار خواهد بود. همچنین این اقدام نوعی از فرار مالیاتی محسوب می‌شود و کسانی که مرتکب این عمل شوند به مجازات درجه شش بند 7 ماده 274 اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم محکوم می‌شوند.