هدف از تعیین ارزش گمرکی کالا چیست؟ در دنیای کنونی، فعالیت‌های تجاری و اقتصادی در سراسر جهان به‌سرعت در حال گسترش است. این فعالیت‌ها بنیانی اساسی در توسعه اقتصادی جوامع به وجود می‌آورد. یکی از روش‌های رایج برای جابه‌جایی و خریدوفروش کالاها بین دو یا چند کشور، روش صادرات و واردات است. در این روش، کالاها از کشور مبدأ خارج و به کشور مقصد حمل می‌شوند. سپس در گمرک کشور مقصد، پس از انجام بررسی‌های لازم، مجوز ترخیص کالا صادر می‌شود. یکی از فعالیت‌های مرتبط با ترخیص کالا، تعیین ارزش گمرکی است، که برای هر کالا به‌صورت متفاوتی تعیین می‌شود و بر اساس شاخص‌ها و معیارهای مختلف محاسبه می‌شود. تعیین ارزش گمرکی کالا روندی نسبتاً ساده است و در تمام فرآیندهای وارداتی و صادراتی وجود دارد. با ارزیابی ارزش گمرکی، کالاها می‌توانند به طور رسمی وارد مرزهای یک کشور شوند.
تجارت در سطح بین‌المللی چالش‌ها و شرایط خاص خود را دارد و برای انجام قانونی صادرات و واردات کالا و به‌دست‌آوردن سود مناسب، بازرگانان باید با ابعاد مختلف و جزئیات آن آشنا باشند.
یکی از مسائل مهم در زمینه واردات کالا برای تجار و بازرگانان، تعیین ارزش گمرکی کالاهای وارد شده (Customs Valuation) است. بازرگانان به دنبال کسب سود مناسب هستند و درعین‌حال می‌خواهند کالا با ارزش واقعی خود به بازار عرضه شود. در واقع، ارزش گمرکی به‌عنوان یکی از مفاهیم مهم در حوزه تجارت و بازرگانی، تأثیر مستقیمی بر روی قیمت نهایی کالاهای صادراتی و وارداتی دارد. عدم آشنایی کامل تاجران و بازرگانان با این مفهوم می‌تواند منجر به اشتباهات و خسارات مالی جدی شود. به دلیل اهمیت این موضوع، در ادامه این مطلب، به سؤالاتی مانند تعریف ارزش گمرکی به زبان ساده، TSC، معرفی سامانه تعیین آن، نحوه محاسبه و … پرداخته شده است.
مقاله مرتبطکه برای درک بهتر این محتوا کمک کننده است، اعلامیه ورود کالا به گمرک ایران
ارزش گمرکی کالا چیست؟
ارزش گمرکی کالا به معنای ارزش تجاری کالا در زمان ورود به گمرک است. این ارزش برای تعیین حقوق ورودی، مالیات بر ارزش‌افزوده و سایر عوارض گمرکی استفاده می‌شود. و تعیین آن، یکی از مهم‌ترین عوامل در محاسبات گمرکی است و بر هزینه‌های واردات و سودآوری بازرگانان تأثیر می‌گذارد.
ارزش گمرکی کالا بر اساس کد تعرفه آن تعیین می‌شود. کد تعرفه، یک کد چهاررقمی است که به هر کالا اختصاص داده می‌شود و نشان‌دهنده نوع و ماهیت کالا است. تعیین ارزش گمرکی کالا ممکن است بر اساس روش‌های استاندارد مانند «ارزش تراکمی» یا «ارزش قابل‌انتظار» صورت گیرد. در این روش‌ها، ارزش گمرکی بر اساس اطلاعات مربوط به قیمت‌های مشابه یا مرتبط در بازار بین‌المللی تخمین زده می‌شود.
تعیین ارزش گمرکی کالا نیازمند تخصص و دانش در زمینه امور گمرکی و مالیاتی است. برای جلوگیری از تقلب یا سوءاستفاده در اعلام ارزش کالاها، بسیاری از کشورها از روش‌های استاندارد و قوانین خاص برای تعیین آن استفاده می‌کنند.
ارزش گمرکی کالا شامل هزینه‌های مختلفی است که برای ورود کالا به مقصد صرف می‌شود، از جمله هزینه‌های حمل و نقل، هزینه بیمه، هزینه‌های مرتبط با افتتاح حساب و هزینه‌های بسته‌بندی. ارزش کالا نیز نسبی است و ممکن است به عواملی مانند کیفیت، کشور محل تولید، مبدأ و مقصد کالا وابسته باشد.
به طور خلاصه، ارزش گمرکی کالا به مقداری اطلاق می‌شود که برای تعیین مالیات و عوارض گمرکی بر روی کالا استفاده می‌شود. این ارزش شامل هزینه‌های مرتبط با واردات و صادرات کالا است و بر اساس کد تعرفه کالا تعیین می‌شود.
اگر نمیدانید گمرک های ایران کجاست بهتر است فهرست مهم‌ترین گمرک‌های ایران را مطالعه کنید.😊
کد TSC چیست؟
در حال حاضر، گمرک در حال اجرای پروژه TSC (تعیین شناسه ارزش واحد کالا) است. این پروژه باهدف تعیین ارزش کالاها در سامانه جامع گمرکی به‌صورت آنلاین انجام می‌شود.
کد TSC یک کد چهاررقمی است که در انتهای هر ردیف کالا قرار می‌گیرد و ارزش گمرکی کالا را نشان می‌دهد. این کد بر اساس مدل و مشخصات فیزیکی، فنی، شیمیایی و سایر ویژگی‌های کالا تعیین می‌شود. سامانه‌ای برای مدیریت این کدها طراحی شده است که یک بانک اطلاعاتی جامع از ارزش کالاهای بازرگانی را ایجاد کرده است. کاربرد این سامانه در یکسان‌سازی ارزش‌گذاری کالاها است تا به طور کامل از اعمال سلیقه افراد جلوگیری شود و پرونده‌های کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی کاهش یابند.
در این سامانه، انواع کالاها، ارزش‌گذاری و مشخصات فروشنده کالا به‌دقت ثبت می‌شوند و امکان جستجوی اطلاعات در بین حجم زیادی اطلاعات وجود دارد. علاوه بر کاهش چشمگیر اختلافات، این سامانه به یکسان‌سازی تعیین آن کمک می‌کند.
با اجرای این پروژه، فرایند تعیین ارزش کالاها در گمرک قابل‌ردیابی و قابل‌اعتمادتر می‌شود. این امر منجر به افزایش شفافیت در روند ترخیص کالاها و کاهش احتمال تبعیض در تعیین ارزش کالاها می‌شود. با این روش، همه واردکنندگان به طرز یکسانی از سامانه استفاده می‌کنند و تفاوت‌های سلیقه‌ای در تعیین ارزش کالاها کاهش می‌یابد.
نحوه محاسبه ارزش گمرکی کالا؛ محاسبه TSC
برای تعیین ارزش گمرکی کالا، گمرک نیاز دارد تمامی هزینه‌های زیر را محاسبه کند:
- هزینه‌ی CIF: این شامل هزینه‌ی خرید کالا در مبدأ و هزینه‌های مرتبط با حمل و نقل، باربری و بیمه است.
- هزینه‌های افتتاح حساب یا واریز بروات: این شامل هزینه‌های مرتبط با باز کردن حساب و یا واریز بروات مربوط به معامله است.
- امتیازات و حقوق مربوط به کالا: به‌عنوان‌مثال، امتیاز استفاده از علامت تجاری، نقشه یا مدل کالا.
- سایر هزینه‌های صرف شده تا کالا به اولین ورودی گمرک برسد.
- سود بازرگانی یا مالیاتی که برای برخی کالاها دریافت می‌شود.
تعیین ارزش گمرکی کالا نیاز به تخصص دارد و این امر به هر شخصی واگذار نمی‌شود. در صورت عدم داشتن مدارک کافی یا صحیح، گمرک اقدام به تعیین ارزش کالا می‌کند. برای این منظور، گمرک از روش‌های تخصصی مختلفی استفاده می‌کند از جمله: استفاده از ارزش معاملاتی کالاهای یکسان و روش ارزش استنباطی.
عوامل کلیدی مؤثر در محاسبه ارزش گمرکی کالا
پس از آشنایی با مفهوم ارزش گمرکی و نحوه تعیین آن، لازم است بدانید که هر کالا بر اساس مجموعه‌ای از معیارها و شرایط، در گمرک ارزش‌گذاری می‌شود. در واقع، ارزش گمرکی مشخص می‌کند که کالای وارداتی یا صادراتی چه میزان عوارض و مالیات باید پرداخت کند. در ادامه به مهم‌ترین عواملی می‌پردازیم که در فرآیند محاسبه ارزش گمرکی کالا، نقش مؤثری دارند.
نوع کالا
نوع کالا یکی از عوامل اصلی در تعیین تعرفه و ارزش گمرکی کالا است. هر کالا بر اساس ماهیت، جنس، کاربرد و حساسیت اقتصادی خود در رده‌های مختلف تعرفه‌ای قرار می‌گیرد. برای مثال، کالاهایی مانند محصولات کشاورزی، صنایع‌دستی یا فلزی دارای تعرفه‌های ویژه‌ای هستند که به‌صورت مستقیم بر محاسبه ارزش گمرکی آن‌ها اثر می‌گذارد.
قیمت تجاری کالا
قیمت تجاری کالا به عنوان پایه‌ای‌ترین معیار در محاسبه ارزش گمرکی کالا شناخته می‌شود. در واقع، مبلغ فاکتور یا قیمت واقعی معامله مبنای اصلی محاسبه مالیات‌ها و عوارض گمرکی است. از آن‌جایی که تجارت جهانی تا حد زیادی بر مبنای قیمت واقعی کالاها انجام می‌شود، تعیین صحیح ارزش تجاری یکی از حساس‌ترین بخش‌های فرایند گمرکی محسوب می‌شود.
منبع یا کشور سازنده کالا
کشور سازنده کالا نیز در تعیین ارزش گمرکی کالا اهمیت زیادی دارد. برخی کشورها به دلیل فناوری پیشرفته‌تر، برند معتبرتر یا استانداردهای بالای تولید، ارزش بالاتری برای کالاهای خود ایجاد می‌کنند. گواهی مبدأ و کشور تولیدکننده در تعیین تعرفه، میزان حقوق ورودی و ارزش‌گذاری گمرکی نقشی تعیین‌کننده دارد.
وسیله حمل و نقل
نوع وسیله حمل‌ونقل، یکی دیگر از فاکتورهای مؤثر در محاسبه ارزش گمرکی کالا است. کالاها ممکن است از طریق هواپیما، کشتی، قطار یا کامیون جابه‌جا شوند و هر روش حمل هزینه متفاوتی دارد که در ارزش نهایی گمرکی لحاظ می‌شود. انتخاب روش حمل‌ونقل مناسب در واردات از کشورهایی مانند چین، می‌تواند علاوه بر کاهش هزینه‌ها، بر میزان ارزش گمرکی هم اثر مستقیم بگذارد.
روش ارزش‌گذاری کالا
در نظام گمرکی، روش‌های گوناگونی برای تعیین ارزش گمرکی کالا وجود دارد. از جمله این روش‌ها می‌توان به روش مقایسه‌ای، روش مبتنی بر قیمت بازار و روش هزینه تولید اشاره کرد. انتخاب هر یک از این روش‌ها بر اساس نوع کالا، شرایط معامله و اسناد ارائه‌شده انجام می‌شود تا دقیق‌ترین ارزش ممکن به‌دست آید.
شروط تجارت
شروط و ضوابط تجاری مانند نحوه بسته‌بندی، حمل‌ونقل، بیمه، پروانه صادرات و شرایط تحویل کالا از جمله عواملی هستند که به‌طور مستقیم در ارزیابی کیفیت و تعیین ارزش گمرکی کالا اثرگذارند. این شروط معمولاً در قراردادهای بین خریدار و فروشنده مشخص شده و مبنای ارزیابی گمرک قرار می‌گیرند.
بیمه کالا
بیمه از دیگر عوامل مؤثر بر ارزش گمرکی کالا است. از آن‌جایی که کالاها ممکن است در مسیر حمل با خطراتی مانند آسیب، سرقت یا تأخیر مواجه شوند، پوشش بیمه‌ای اهمیت بالایی دارد. هزینه بیمه بسته به نوع کالا، مسیر حمل و شرایط قرارداد می‌تواند در ارزش نهایی گمرکی لحاظ شود. در صورت بروز خسارت، بیمه‌نامه امکان جبران زیان را فراهم می‌کند.
افتتاح حساب در سامانه گمرکی
افتتاح حساب در سامانه گمرک از الزامات اساسی برای شرکت‌ها و صادرکنندگان است. این کار باعث شناسایی رسمی آن‌ها به عنوان فعال اقتصادی معتبر می‌شود و امکان دسترسی به اطلاعات کالا، تعرفه‌ها و ثبت دقیق ارزش گمرکی کالا را فراهم می‌کند. از طریق این سامانه، شرکت‌ها می‌توانند کالاهای خود را به‌صورت استاندارد دسته‌بندی کرده و فرآیند ارزیابی گمرکی را با دقت و سرعت بیشتری انجام دهند.
سامانه ارزش گمرکی کالا
الکترونیکی شناسه ارزش کالا برای شناسایی و ردیابی ارزش کالاها در زنجیره تأمین طراحی شده است. این سامانه با استفاده از فناوری‌های مختلف مانند بارکد، RFID و QR کد، اطلاعات مربوط به هر کالا را ثبت و ذخیره می‌کند. واردکنندگان، تجار و توزیع‌کنندگان با استفاده از این سامانه، قادر خواهند بود تا به‌راحتی اطلاعات مربوط به هر کالا را در دسترس داشته باشند. این امر به آن‌ها کمک می‌کند تا در فرآیندهای گمرکی رویه آسان‌تری را در پیش بگیرند.
در این سامانه، شناسه مربوط به هر کالا را می‌توانید به‌صورت متمرکز مشاهده کنید و بر اساس آن، اطلاعات تکمیلی مربوط به کالا را به دست آورید. کد تعرفه با عبارت TSC نمایش داده می‌شود و با ورود به وب‌سایت مذکور می‌توانید به اطلاعات مربوطه دسترسی پیدا کنید.
مفهوم اصطلاح CIF در ارزش گمرکی کالا
اصطلاح CIF (Cost, Insurance, and Freight) یکی از مفاهیم مهم در تجارت بین‌الملل است که شامل هزینه کالا، بیمه و کرایه حمل‌ونقل تا مقصد نهایی می‌شود. این اصطلاح در قراردادهای تجاری جهانی کاربرد فراوانی دارد و نقش تعیین‌کننده‌ای در محاسبه ارزش گمرکی کالا ایفا می‌کند.
در روش CIF، فروشنده موظف است کلیه هزینه‌های حمل، بیمه و انتقال کالا تا بندر مقصد را پرداخت کند و ریسک‌های مربوط به مسیر حمل را نیز تا زمان تحویل کالا بر عهده بگیرد. به همین دلیل، این شیوه برای هر دو طرف معامله، یعنی خریدار و فروشنده، نوعی توافق شفاف و به‌صرفه محسوب می‌شود.
از آنجا که در سیستم گمرکی، اطلاعات مرتبط با قیمت، هزینه حمل و بیمه کالا بر اساس اسناد رسمی مانند فاکتور فروش و مدارک بانکی بررسی می‌شود، استفاده از شرایط CIF کمک می‌کند تا ارزیابی و تعیین ارزش گمرکی کالا با دقت و صحت بیشتری انجام گیرد.
در آخر
همان‌طور که گفته شد، تعیین ارزش گمرکی هر کالا اهمیت زیادی دارد، اگر ارزش کالا به‌درستی تعیین نشود، ممکن است بازرگان و واردکننده، با خسارت‌های زیادی مواجه شود. با استفاده از خدمات شرکت همراه دژ در مرحله قبل از اظهار کالا، با رعایت ضوابط و مقررات گمرکی و با تجربه در زمینه تجارت بین‌الملل، به واردکنندگان کمک می‌کنند تا ارزش کالای خود را به‌درستی تعیین کنند و از پرداخت هزینه‌های اضافی جلوگیری کنند.
سوالات متداول
Tsc فروشنده باید اسناد مهمی همچون گواهی مبدأ و فاکتور را برای تعیین ارزش گمرکی ارائه دهد.
هدف اصلی ارزش‌گذاری گمرکی، تعیین مبلغ دقیق حقوق ورودی و عوارض گمرکی برای کالاهای وارد شده است. این ارزش‌گذاری با استفاده از اسناد و اطلاعات موجود، به‌منظور برآورده‌کردن تعهدات ارزی صاحب کالا در ازای ارزش محموله وارداتی انجام می‌شود.
تعیین ارزش گمرکی برای خودروهای وارداتی، توسط سازمان امور مالیاتی انجام می‌شود. این سازمان سالانه بخشنامه‌هایی را ابلاغ می‌کند که در آن اصول و روش‌های ارزش‌گذاری گمرکی برای خودروهای مختلف تعیین می‌شود. ارزش گمرکی شامل قیمت خرید خودرو، هزینه‌های حمل و نقل، بیمه، مالیات و عوارض، شماره‌گذاری خودرو، هزینه‌های رجیستری و ترخیص و عوارض می‌شود.