گمرک نهادی است که در هر کشور برای کنترل و نظارت بر تجارت بین‌المللی و جابه‌جایی کالاها در مرزهای کشوری وجود دارد. وظیفه اصلی گمرک، اجرای قوانین و مقررات مربوط به واردات و صادرات، تعیین و تحصیل مالیات و عوارض گمرکی، پیشگیری از قاچاق کالاها و حفظ امنیت ملی است. حالا که عملکرد گمرکات را گفتیم سراغ فهرست گمرک‌های مهم کشور می‌رویم. از فرودگاه‌ها تا مرزهای زمینی و بنادر مهم کشور.
گمرک همچنین وظایف دیگری نیز دارد، از جمله تعیین مقررات و ضوابط واردات و صادرات، بررسی مدارک و اوراق مربوطه، انجام بازرسی‌های فنی و بهداشتی برای اطمینان از استانداردهای لازم برای ورود و خروج کالاها، ارائه خدمات مربوط به ترخیص کالا برای تسهیل تجارت بین‌المللی، و انجام آمارگیری و گزارش‌گیری در زمینه تجارت و جابه‌جایی کالاها. گمرک‌های ایران، به‌عنوان نهادی مسئول بررسی و کنترل تجارت بین‌المللی و جابه‌جایی کالاها در مرزهای کشور، وظایف متعددی دارند. برخی از وظایف اصلی گمرک‌های ایران عبارت‌اند از:
- تعیین و تحصیل مالیات و عوارض گمرکی
- صدور مجوزهای واردات و صادرات
- کنترل و بازرسی کالاها
- پیشگیری از قاچاق کالا
- تسهیل ترخیص کالاها
- آمارگیری و گزارش‌گیری
اهمیت انجام تشریفات ترخیص کالا از گمرک
انجام تشریفات ترخیص کالا از گمرک اهمیت بسیاری دارد. در زیر برخی از این موارد را بررسی می‌کنیم:
- قانونی‌بودن ورود کالا به کشور: تشریفات ترخیص کالا از گمرک، اطمینان می‌دهد که ورود کالا به کشور بر اساس قوانین و مقررات صورت‌گرفته است. این امر از نظر قانونی بسیار مهم است و هرگونه ورود غیرقانونی کالا می‌تواند به مشکلات حقوقی و جرمی منجر شود.
- پرداخت مالیات و عوارض: تشریفات ترخیص کالا از گمرک شامل پرداخت مالیات و عوارض مربوط به کالا است. این هزینه‌ها به درآمد کشور کمک می‌کنند و برای توسعه و رشد اقتصادی ضروری هستند.
- محافظت از امنیت ملی: تشریفات ترخیص کالا از گمرک به‌منظور حفظ امنیت ملی نیز انجام می‌شود. این امر شامل بررسی و کنترل کالاهای وارد شده است تا از ورود کالاهای غیرقانونی، خطرناک یا ممنوع جلوگیری شود.
- حفظ تعادل در بازار: تشریفات ترخیص کالا از گمرک به کشور کمک می‌کند تا بازار داخلی رقابت سالم و عادلانه داشته باشد. با بررسی و کنترل کالاها، از ورود کالاهای قاچاق و تقلبی جلوگیری می‌شود و این امر به حفظ انصاف در بازار کمک می‌کند.
- ممانعت از ورود کالاهای ممنوع: تشریفات ترخیص کالا از گمرک برای جلوگیری از ورود کالاهای ممنوع نظیر مواد مخدر، سلاح‌ها و کالاهای دیگر با اثرات مخرب استفاده می‌شود.
باتوجه‌به این، انجام تشریفات ترخیص کالا از گمرک برای حفظ قانونی‌بودن ورود کالا، تأمین درآمد کشور، حفظ امنیت ملی و حفظ انصاف در بازار بسیار ضروری است.
لیست پایانه‌های مرزی ایران
کشور ایران دارای 20 پایانه مرزی است که به‌صورت گسترده در سراسر کشور فعالیت می‌کنند. در بعضی از مناطق که از آنها به‌عنوان مناطق آزاد یاد می‌شود دارای چندین گمرک هستند. در این بخش تعدادی محدود پایانه‌های مرزی ایران را معرفی کردیم.
- آذربایجان شرقی: پایانه‌های مرزی نوردوز با ارمنستان و جلفا با جمهوری خودمختار نخجوان
- آذربایجان غربی: پایانه‌های مرزی پل‌دشت، بازرگان، رازی و سرو با ترکیه و تمرچین با اقلیم کردستان عراق
- کردستان: پایانه مرزی باشماق با اقلیم کردستان عراق
- کرمانشاه: پایانه‌های مرزی پرویزخان و خسروی با عراق
- ایلام: پایانه مرزی مهران (شهید سردار سلیمانی) با عراق
- خوزستان: پایانه‌های مرزی شلمچه و چزابه با عراق
- سیستان و بلوچستان: پایانه‌های مرزی میرجاوه، پیشین و ریمدان با پاکستان و میلک با افغانستان
- خراسان جنوبی: پایانه مرزی میل ۷۸ با افغانستان
- خراسان رضوی: پایانه مرزی دوغارون با افغانستان و پایانه‌های مرزی سرخس، لطف‌آباد و باجگیران با ترکمنستان
- گلستان: پایانه مرزی اینچه‌برون با ترکمنستان
- گیلان: پایانه مرزی آستارا با جمهوری آذربایجان
- اردبیل: پایانه مرزی بیله‌سوار با جمهوری آذربایجان
لیست گمرکات هوایی ایران
گمرک‌های هوایی مناسب مسافت‌های طولانی و کالاهای کوچک‌تر هستند که لازم است در کمترین زمان ممکن به مقصد برسند. البته هزینه آن از روش‌های دیگر بیشتر است. هزینه ترخیص کالا در گمرک بنا بر حجم، وزن، تعداد و ارزش کالاها متفاوت است به همین دلیل قبل از هر اقدامی در انتخاب گمرک مناسب از هزینه ترخیص کالا از آن اطلاعات لازم را کسب کنید.
· فرودگاه امام خمینی
فرودگاه امام خمینی با ایجاد بخش گمرک در این محیط باعث شده افراد بتوانند علاوه بر پروازهای خود برای کالاهای وارداتی خود نیز اقدام کنند. این فرودگاه یکی از فرودگاه‌های بین‌المللی به شمار می‌رود. لازم به ذکر است گمرک فرودگاه امام خمینی، در ۶ زمینه فعالیتی تعریف می‌گردد: حوزه اول و دوم فرودگاه امام مربوط به امور تجاری است. حوزه سوم این فرودگاه به امانات پستی تعلق می‌گیرد. حوزه چهارم مربوط به امور مسافرتی است و حوزه پنجم و ششم آن به امور تخصصی نفت می‌پردازد. به طور معمول می‌توان گفت بسته‌های باری در اندازه‌های کوچک و متوسط، به‌وسیله هوایی وارد و صادر می‌گردد و بسیار کمتر شاهد جابه‌جایی انواع محموله‌های بزرگ با سرویس‌های حمل‌ونقل هوایی هستیم.
· فرودگاه پیام کرج
یکی دیگر از گمرک‌های معروف ایران برای راه هوایی فرودگاه پیام کرج است. این فرودگاه در ابتدا تنها برای ترابری ساخته شده بود؛ ولی اکنون امکان مسافربری هم به‌صورت محدود به آن اضافه شده است. از فرودگاه پیام به‌عنوان یکی از برترین پایانه‌های هوایی نام‌برده می‌شود، چرا که این فرودگاه فعالیت تخصصی خود را در این زمینه قرار داده است.
لیست گمرک‌های بنادر ایران
رایج‌ترین نوع واردات کالا و صادرات به کشور ایران، از طریق پایانه‌های آبی صورت می‌گیرد. با این روش امکان حمل بارهای بیشتری به‌صورت هم‌زمان وجود دارد و هزینه بار هم به‌صورت قبال توجهی نسبت به راه هوایی کاهش پیدا می‌کند. در ادامه مهم‌ترین بنادر تجاری ایران معرفی خواهند شد.
· بندرعباس گمرک شهید رجایی
اين سازمان با داشتن پرسنل مجرب و ماهر در گمرک شهيد رجایی آماده ارائه خدمات در اين گمرک است. مدیریت این سازمان پيشنهاد خواهد داد جهت كاهش هزينه واردات انجام مراحل ترخيص کالا از اولين گمرک ورودي صورت خواهد گرفت، چرا که در صورت ترانزيت كالا و انجام مراحل ترخیص کالا از گمرکات داخل کشور موجب افزايش هزینه‌ها و عدم جبران خسارت خواهد شد.
· بندرعباس گمرک شهید باهنر
گمرک شهید باهنر یکی از گمرکات فعال بندرعباس است که در شمال خلیج‌فارس و همچنین در نزدیکی مناطق آزاد کیش و قشم واقع گشته است. لازم است این نکته را یادآوری کنیم که بعد از گمرک شهید رجایی این گمرک به‌عنوان مهم‌ترین گمرک فعال در جنوب کشور در نظر گرفته می‌شود. در نتیجه می‌توان گفت گمرک شهید باهنر به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین گمرکات فعال ایران در نظر گرفته می‌شود که در میان لیست گمرکات ایران در رتبه‌های اول قرار می‌گیرد. گمرک شهید باهنر دارای ۱۲ اسکله است و در فاصله ۱۵۰۱ کیلومتری استان تهران واقع گشته است.
· بندر بوشهر
بوشهر به‌عنوان هفدهمین استان بزرگ ایران محسوب می‌گردد و نیز یکی از قدیمی‌ترین گمرک‌ها محسوب می‌گردد که لیست گمرکات ایران جای گرفته است. این استان دارای ۷۰۰ کیلومتر مرز دریایی با کشورهای گوناگون است که این نیز به نوبه خودش نوعی رکورد به شمار می‌آید.
· بندر ماهشهر
یکی از بنادر گمرکی ایران که بسیار هم معروف است، بندر ماهشهر است. این بندر در استان خوزستان قرار دارد و همواره کالاهای بسیاری از این بندر وارد کشور ایران می‌شود. البته این بندر در زمینه صادرات هم بسیار حائز اهمیت است و می‌توان از طریق آن با کشورهای عربی ارتباط تجاری برقرار کرد.
· بندر انزلی
بندر انزلی جز گمرکات شمالی کشور حساب می‌شود که در استان گیلان است. این بندر از بنادری است که در مناطق آزاد واقع شده است. از وارداتی که در این بندر بسته شده واردات خودرو بود که در سال 1397 به پایان رسید. در حال حاضر مواد خوراکی و پوشاک در این بندر صادر و وارد می‌شود.
· بندر امام خمینی
بندر امام خمینی دارای ۵۲۲۰۰۰ مترمربع انبار مسقف است و کوتاه‌ترین و مطمئن‌ترین مسیر جهت حمل بار زمینی و حمل کالا از کشورهای عراق، کشور ترکیه، کشورهای حوزه قفقاز و آسیای میانه به کشورهای جنوب شرق آسیا، است. گمرک بندر امام خمینی یکی از بزرگ‌ترین بندر ایران در نظر گرفته می‌شود که دارای ۳۴ اسکله است. این بندر در میان بنادر ایران شناخته شده است و همواره کالاهای بسیاری از طریق بندر امام خمینی وارد ایران می‌شوند.
· بندر چابهار
بندر چابهار از بنادر مهمی است که موردتوجه تجار و دولت ایران قرار گرفته این بندر به دلیل نزدیکی به آب‌های آزاد می‌تواند بسیار برای صادرات مناسب باشد. ضمناً در زمینه واردات نیز بندر چابهار به در منطقه‌ای بسیار استراتژیک قرار دارد و برای جهانیان بسیار حائز اهمیت است. این بندر همواره در طول سال فعالیت می‌کند و تاجران می‌توانند از طریق این بندر با کشورهای جهان ارتباط داشته باشند.
| ردیف | اسامی گمرکات ایران | کد گمرکی |
| 1 | گمرک اراک | ۱۵۲۰۰ |
| 2 | گمرک بازرگان | ۳۰۱۰۰ |
| 3 | گمرک خرمشهر | ۴۰۲۰۲ |
| 4 | گمرک قشم | ۵۰۱۰۲ |
| 5 | گمرک جلفا | ۲۵۳۰۰ |
| 6 | گمرک ارومیه | ۳۰۲۰۰ |
| 7 | گمرک کرمان | ۵۰۶۰۰ |
| 8 | گمرک کیش | ۵۰۱۰۸ |
| 9 | گمرک قم | ۹۰۱۰۰ |
| 10 | گمرک زاهدان | ۵۵۱۰۰ |
| 11 | گمرک اهواز | ۴۰۱۰۰ |
| 12 | گمرک اصفهان | ۱۵۱۰۰ |
| 13 | گمرک میرجاوه | ۵۵۲۰۰ |
| 14 | گمرک آبادان | ۴۰۲۰۳ |
| 15 | گمرک تبریز | ۲۵۱۰۰ |
| 16 | گمرک مشهد | ۶۰۱۰۰ |
| 17 | گمرک اینچه‌برون | ۲۰۵۰۰ |
| 18 | گمرک پیرانشهر | ۳۰۲۰۷ |
| 20 | گمرک یزد | ۵۰۶۰۳ |
| 21 | گمرک باشماق | ۳۵۳۰۶ |
| 22 | گمرک مهران | ۳۵۱۰۴ |
| 23 | گمرک آستارا | ۲۰۲۰۰ |
| 24 | گمرک دوغارون | ۶۰۵۰۰ |
| 25 | گمرک بیله‌سوار | ۲۵۴۰۱ |
| 26 | گمرک اردبیل | ۲۵۴۰۰ |
| 27 | گمرک دیلم | ۴۵۲۰۱ |
| 28 | گمرک سرخس | ۶۰۲۰۰ |
| 29 | گمرک لطف‌آباد | ۶۰۴۰۰ |
| 30 | گمرک قزوین | ۱۵۳۰۰ |
| 31 | گمرک ساری | ۲۰۳۰۳ |
| 32 | گمرک کرمانشاه | ۳۵۱۰۰ |
| 33 | گمرک سنندج | ۳۵۳۰۰ |
| 34 | گمرک زنجان | ۸۰۱۰۰ |
| 35 | گمرک شهرکرد | ۱۰۸۰۰ |
| 36 | گمرک سرو | ۳۰۳۰۰ |
| 37 | گمرک خوی | ۳۰۲۰۳ |
| 38 | گمرک منطقه آزاد تجاری انزلی | ۲۰۱۰۰ |
| 39 | گمرک فولاد مبارکه اصفهان | ۱۵۱۰۲ |
| 40 | گمرک سمنان | ۱۵۴۰۰ |
| ردیف | گمرکات تهران | کد گمرکی |
| 1 | تهران | ۱۰۳۰۰ |
| 2 | غرب تهران | ۱۰۲۰۰ |
| 3 | شهید باهنر | ۵۰۲۰۰ |
| 4 | فرودگاه امام خمینی (ره) | ۱۰۱۰۳ |
| ردیف | بنادر ایران | کد گمرکی |
| 1 | بندر فریدون‌کنار | ۲۰۳۰۲ |
| 2 | بندر گناوه | ۴۵۲۰۰ |
| 3 | بندر شهید رجایی | ۵۰۱۰۰ |
| 4 | بندر چابهار | ۵۵۱۰۸ |
| 5 | بندر امام خمینی (ره) | ۴۰۴۰۰ |
| 6 | بندر لنگه | ۵۰۳۰۰ |
| ردیف | مناطق ویژه اقتصادی ایران | کد گمرکی |
| 1 | منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان | ۵۰۶۰۱ |
| 2 | منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس | ۴۵۴۰۰ |
| 3 | منطقه ویژه اقتصادی ارگ بم | ۵۰۶۰۵ |
| 4 | منطقه ویژه اقتصادی نوشهر | ۲۰۳۰۶ |
| 5 | منطقه ویژه اقتصادی ۲ بوشهر | ۴۵۱۱۰ |
| 6 | منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس | ۵۰۸۰۰ |
| 7 | منطقه ویژه اقتصادی شیراز | ۴۵۳۰۱ |
| 8 | منطقه ویژه اقتصادی یزد | ۵۰۹۰۱ |
| 9 | منطقه ویژه اقتصادی سیرجان | ۵۰۶۰۲ |
| 10 | منطقه ویژه اقتصادی سهلان | ۲۵۲۰۰ |
| 11 | منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان | ۹۰۱۰۱ |
| 12 | منطقه ویژه اقتصادی امیرآباد | ۲۰۳۰۴ |
| 13 | منطقه ویژه اقتصادی پیام | ۱۰۱۰۲ |
| 14 | منطقه ویژه اقتصادی بوشهر | ۴۵۱۰۰ |
در آخر…
ایران در سال‌های اخیر توانست پایانه‌های خود را در سه نوع هوایی، دریایی و زمینی گسترش دهد به همین جهت سیر صادرات و واردات با پیشرفت قابل‌توجهی مواجه شد. هم اکنون پایانه‌های بسیاری داخل کشور در حال فعالیت هستند؛ بااین‌وجود بیشتر فعالیت‌های گمرکی ایران از طریق فرودگاه امام خمینی صورت می‌گیرد. شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی همراه دژ ایرانیان با داشتن چندین سال سابقه درخشان در حوزه حمل‌ونقل توانسته در لیست برترین شرکت‌های خدماتی ایران قرار گیرد. این مجموعه قادر است تا تمامی فعالیت‌های حمل‌ونقل را از گمرکات سراسر دنیا تا گمرک ایران را برعهده گیرند و صفر تا صد ترخیص را انجام دهند برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد روندهای حمل‌ونقل بین‌المللی با کارشناسان مجرب شرکت همراه دژ ایرانیان تماس بگیرید.
پس از مراجعه به گمرک‌های ایران و فرایند ترخیص باید اطلاعات و مدارک موردنیاز، مانند فاکتورهای تجاری، مجوزهای صادره از ارگان‌های ذی‌صلاح و سایر مدارک مربوطه را همراه داشته باشید.
پس از مراجعه به گمرک‌های ایران باید اطلاعات و مدارک موردنیاز، مانند فاکتورهای تجاری، مجوزهای صادره از ارگان‌های ذی‌صلاح و سایر مدارک مربوطه را همراه داشته باشید.
برای محاسبه این مبالغ، نیاز به داشتن اطلاعات دقیق در مورد کالاها و مقررات گمرکی است. معمولاً مالیات و عوارض بر اساس مبلغ واردات یا صادرات، نرخ مالیات و عوارض مربوطه و قوانین و مقررات گمرکی محاسبه می‌شود.
اهمیت تکمیل و صحت‌سنجی مدارک مربوطه، ارائه اطلاعات صحیح و دقیق در مورد کالاها و انجام بازرسی‌های مربوطه استفاده کنید. همچنین، در صورت مشاهده هرگونه فعالیت مشکوک یا قاچاق، می‌توانید این موضوع را به گمرک‌های ایران اعلام کنید.
بله گمرکات ایران مسئول جمع‌آوری اطلاعات و آمارهای مربوط به تجارت و جابه‌جایی کالاها هستند. آنها این اطلاعات را جمع‌آوری کرده و گزارش‌های مربوطه را به نهادهای مربوطه، مانند بانک مرکزی و سازمان‌های ذی‌صلاح، ارائه می‌دهند.